Συνέντευξη στον Νώντα Δουζίνα

Όταν τα πάντα γύρω καταρρέουν, πρέπει οπωσδήποτε να επαναπροσδιοριστούν. Πολλές φορές να ξεκινήσουν από την αρχή, αφού πρώτα έχουν μετατραπεί στα «εξ ων συνετέθησαν». Να βασίσουμε μια νέα αρχή, στην πρώτη μας ύλη. Όποια και αν είναι αυτή.

Σε αυτή τη βάση και σε συνδυασμό με το θέμα του τεύχους μας, που είναι ο χορός, μια φιλική συζήτηση ή πιο επίσημα συνέντευξη με το Δημήτρη Παπαϊωάννου, ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη. Πολλώ δε μάλλον, όταν η νέα του παράσταση, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, φέρει τον τίτλο «Πρώτη Ύλη».

Ερώτηση: Από τα εικαστικά στο χορό. Πώς έγινε το βήμα από μια τέχνη στην άλλη; Είναι αυτό μια μετάβαση ή όχι;
Δημήτρης Παπαϊωάννου: Το βήμα έγινε εύκολα και αυτόματα. Εκ των υστέρων έμαθα ότι οι τέχνες αυτές είναι συνδεδεμένες,στην ιστορία του 20ού αιώνα τα εικαστικά τροφοδότησαν το χορό, με ιδέες πιο ρηξικέλευθες από αυτές που η ίδια η μουσική είχε δώσει. Aυτό που τώρα ονομάζουμε performance art και dancing είναι μπλεγμένα- ευτυχώς! Οπότε φαίνεται ότι η μετάβαση για μένα είναι  εύκολη. Δεν το συζήτησα με τον εαυτό μου καθόλου, δεν ήμουν ούτε στην ηλικία ούτε είχα τη γνώση να αναρωτηθώ, απλώs συνέβη. Είχα το ψώνιο να ασχοληθώ με κάτι που έχει σχέση με τη σκηνή. Ο χορός φυσικά με κολάκευε, είναι ευχάριστο να βρεθείς σε κάποια μαθήματα και να σου πουν ότι μπορείς να χορεύεις. Όλους μας κολακεύει αυτό, είναι κάπως σαν τον αθλητισμό. Χώθηκα εκεί μέσα και γρήγορα ανακάλυψα ότι αυτό που φανταζόμουν και σχεδίαζα στα κόμικς μου, μπορούσα να το δημιουργήσω τρισδιάστατο, ζωντανό. Απορροφήθηκα σιγά σιγά. Δεν είναι άρα συνειδητή επιλογή, βρήκα τo κάρμα μου. Δεν είναι ακριβώς μετάβαση τέχνης, είναι ανεύρεση πραγματικής καλλιτεχνικής ταυτότητας. Κάπως έτσι πάει.

Ερώτηση:  Οι δουλειές σας έχουν πολύ έντονο το εικαστικό στοιχείο. Εσείς πως θα προσδιορίζατε τον εαυτό σας ως καλλιτέχνης;
Δ.Π.: Είναι μια δύσκολη ερώτηση και λυπάμαι που την απευθύνεις σε εμένα. Eγώ δε θα μπω στον κόπο να προσδιορίσω τον εαυτό μου σαν καλλιτέχνη. Μπαίνω στον κόπο να κάνω ότι είναι δυνατόν καλύτερο. Αυτό είναι δουλειά άλλων ανθρώπων, που σπουδάζουν ιστορία της τέχνης ή είναι θεωρητικοί. Ας με προσδιορίσουν αυτοί. Εγώ κάνω μια εργασία που έχω προφανώς ανάγκη να την κάνω και που έτυχε να έχει αποδοχή τέτοια που  να μου δίνει τη δυνατότητα να δοκιμάζω και άλλα πράγματα. Bλέποντας και κάνοντας. Οπότε δεν ξέρω, δεν απαντώ.

Ερώτηση:  Ο σύγχρονος χορός στην Ελλάδα έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια. Πού νομίζετε ότι οφείλεται αυτό;
Δ.Π.: Σιγά την άνθηση. Πριν 20 χρόνια κάτι άρχισε να φαίνεται. Αυτό ξεφούσκωσε. Tώρα τι έχουμε; 3-4 ανήσυχες ομάδες, μέσα σε σωρό μετριότητας μια σπουδαία χορογράφο, την Κατερίνα Παπαγεωργίου που κάνει κάτι τελείως διαφορετικό από όλους τους άλλους και τέλειωσε η λίστα μου. Ο χορός γενικά έχει έρθει πιο κοντά στον κόσμο. Όχι ο ελληνικός χορός. Μήπως μπλέκουμε τα πράγματα με το Ελληνικό Φεστιβάλ; Γιατί το Ελληνικό Φεστιβάλ μαζί με το Φεστιβάλ Καλαμάτας, έφεραν το σύγχρονο χορό κοντά στους Έλληνες. Οι ελληνικές ομάδες είναι ΟΚ, αλλά δεν έχουμε άνθηση. Έχουμε όμως ένα πλησίασμα του πνεύματος του σύγχρονου χορού στο ελληνικό κοινό και αυτό οφείλεται στο Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας και στο Φεστιβάλ Αθηνών και σε μερικές ομάδες που έκαναν το update. Στην εποχή μου ήταν λίγκρες, παπουτσάκια, κότσοι κλπ., μετά άρχισαν σιγά-σιγά να γίνονται τα πράγματα πιο ενδιαφέροντα.

Ερώτηση:  Μεταξύ άλλων έχετε διαπρέψει και στο εξωτερικό.
Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για έναν καλλιτέχνη να φανεί στο εξωτερικό;
Τι είναι διαφορετικό, αν συγκρίνουμε την Ελλάδα με το εξωτερικό.
Δ.Π.: Πρώτο λάθος! Δεν έχω διαπρέψει στο εξωτερικό καθόλου. Θα ήμουν πολύ χαρούμενος αν είχα διαπρέψει στο εξωτερικό. Είναι μια ευκαιρία την οποία δεν έδωσα στον εαυτό μου. Μόνο έτυχε να κάνω μια τελετή έναρξης Ολυμπιακών Αγώνων και έτσι έμαθαν οι περισσότεροι άνθρωποι ποιος είμαι και είχαμε κάνει και ένα σουξέ με την Ομάδα Εδάφους: τη Μήδεια, που κάποτε περιοδεύσαμε στον κόσμο και πήρε πολύ καλές κριτικές. Δεν ακολούθησε κάτι άλλο. Θέλω να πω ότι δεν είναι αυτό που λέμε, διέπρεψα στο εξωτερικό. Εκείνο που είναι διαφορετικό σε αρκετές χώρες το οποίο δεν το έχω ζήσει αλλά το ακούω, είναι ότι υπάρχει ένα είδος συστήματος που βοηθά τις καινούργιες φωνές που πάνε να διαμορφωθούν. Υπάρχει δηλαδή μια αγορά η οποία δεν έχει να κάνει ακριβώς με οικονομικές διαστάσεις, αλλά διαχειρίζεται τον πνευματικό πλούτο. Οπότε χώρες όπως το Βέλγιο ή η Γερμανία τώρα στο Βερολίνο, επενδύουν στο ότι θέλουν να είναι η φωλιά που θα βγάλει τα καινούργια πνεύματα. Πουλάνε δηλαδή μούρη με αυτό τον τρόπο, δίνοντας την ευκαιρία στον πολιτισμό να αναπτυχθεί, το οποίο είναι υπέροχο και χρήσιμο.  Eπίσης είναι χώρες που διαμόρφωσαν κοινό, (που τώρα το Φεστιβάλ Αθηνών διαμορφώνει και στην Ελλάδα), με κριτική σκέψη και ενημέρωση.

Ερώτηση:  Μιλήστε μας για την τωρινή σας παράσταση (Πρώτη Ύλη για το Φεστιβάλ Αθηνών). Μετά από καιρό συμμετέχετε και εσείς στην παράσταση (μετά από 10 χρόνια). Πώς πήρατε αυτή την απόφαση;
Δ.Π.: Είμαι και εγώ μέσα σε αυτή την δύσκολη εποχή, όπου ένα από τα ζητήματα είναι, ποιο είναι το περισσότερο που μπορεί να κάνει κανείς, με τα λιγότερα. Ένα από τα βασικά πράγματα που έχει κανείς –αν το έχει -είναι ο εαυτός του. Δηλαδή αν ξεκινήσει κανείς από το μηδέν για να φτιάξει κάτι. Εγώ έβαλα μέσα τον εαυτό μου, πήγα στην αποθήκη μου και πήρα 3 πράγματα και είπα: «Ωραία, μπορείς να κάνεις τώρα κάτι με αυτά; Χωρίς να προσλάβεις κανέναν, χωρίς να κατασκευάσεις τίποτα;». Από εκεί ξεκίνησε και η δική μου συμμετοχή σε αυτό. Δηλαδή πίσω στη βάση, όπως αναγκαζόμαστε όλοι, πίσω στα βασικά, πίσω στα πράγματα που μπορούν να δημιουργηθούν τζάμπα, με ελάχιστα υλικά. Το θέμα λοιπόν είναι με πόσα λιγότερα μπορεί να παραχθεί η μάξιμουμ μαγεία και ποίηση. Ένα από τα λιγότερα που έχει κανείς είναι ο εαυτός του. Ζήτησα και στοn Tadue Liesenfeld που έχουμε συνεργαστεί στα τρία τελευταία μου έργα, αν έχει τη διάθεση να παίξουμε. Μου είπε ναι, αρχίσαμε, χωρίς προσλήψεις, τίποτα, σε μια αποθήκη που έχω και από αυτό που κάναμε άρχισε να γεννιέται κάτι και μετά το είπα στο Γιώργο Λούκο. Κάτι γίνεται, σε ενδιαφέρει; Μου είπε ΟΚ, του είπα πως ξέρω πως δεν υπάρχουν λεφτά, δεν πειράζει... Και έτσι έγινε σιγά σιγά η ΠΡΩΤΗ ΥΛΗ. Δηλαδή είναι μια άσκηση, για το πόσο ζουμί μπορεί να βγάλει κανείς μόνο από το ταλέντο, αν είναι δυνατόν. Θα κριθούμε πάνω σε αυτό.

Info
Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1964. Μαθήτευσε στη ζωγραφική πλάι στον Γιάννη Τσαρούχη και σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Έγινε αρχικά γνωστός από τα κόμικς και την ζωγραφική του. Μυήθηκε στον σύγχρονο χορό και σχεδίασε σκηνικά, κοστούμια, φωτισμούς και μακιγιάζ. Ιδρυτικό μέλος της Ομάδας Εδάφους (1986-2002), συνέλαβε, και χορογράφησε 17 παραγωγές της, παίρνοντας μέρος σαν ερμηνευτής σε  12 απ’ αυτές. Έχει σκηνοθετήσει  όπερες και μουσικά θεάματα. Το 2004 σχεδίασε και σκηνοθέτησε την Τελετή Έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας. Το 2006 παρουσίασε το «2» , εγκαινιάζοντας το θέατρο Παλλάς, το 2008 την «ΜΗΔΕΙΑ2» - αναβίωση της ΜΗΔΕΙΑΣ που δημιούργησε για την Ομάδα Εδάφους το 1993 -  και το 2009 το «ΠΟΥΘΕΝΑ»,εγκαινιάζοντας την Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου. Το 2010 βρέθηκε στην Νέα Υόρκη με υποτροφία του Ιδρύματος Fulbright και επιστρέφοντας σκηνοθέτησε την ζωντανή παρουσίαση των τραγουδιών της Λένας Πλάτωνος, σε ποίηση του Καβάφη με τίτλο Κ.Κ. Τo 2011 δημιούργησε την θεατρική εγκατάσταση «ΜΕΣΑ». Το 2012 και το 2013 παρουσίασε την παράσταση "Πρώτη Ύλη".

2013-06-07

Συνέντευξη στην Νίτσα Παύλου (Λεμεσόραμα)

Η Λία Χαράκη είχε την ευκαιρία να διδαχθεί τα πρώτα της βήματα στο χορό από τη γνωστή δασκάλα χορού, Ναδίνα Λοϊζίδου. Αυτή ήταν το πρόσωπο που την ενέπνευσε και αποφάσισε να ασχοληθεί επαγγελματικά με το χορό.

Σπουδάζει στην Αγγλία και ακολούθως εργάζεται για κάποια χρόνια στην Αθήνα ως επαγγελματίας χορεύτρια. Ένας τραυματισμός την οδηγεί πίσω στην Κύπρο, αλλά ταυτόχρονα της δίνει την ευκαιρία να χορογραφεί.

Αρχίζει να εμπλέκεται πλέον στα δρώμενα του τόπου και δημιουργεί τη δική της ομάδα, με την ονομασία «Πέλμα». Τα τελευταία χρόνια μαζί με κάποιες άλλες ομάδες έχουν δημιουργήσει τη Στέγη Σύγχρονου Χορού Λεμεσού, η οποία δίνει την ευκαιρία σε νέους ανθρώπους να ασχοληθούν με το χορό και η δουλειά τους να γίνει γνωστή και εκτός Κύπρου.

«Ο χορός είναι ο δρόμος που βρήκε το πνεύμα μου για να εκφράζεται», μας εξομολογείται η Λία, για να προσθέσει ότι την ενδιαφέρει να«εξερευνά τα όρια». Εκτός από το να ετοιμάζει συνεχώς νέες δουλειές και να είναι λέκτορας στο πρόγραμμα χορού του πανεπιστημίου Λευκωσίας, η Λία είναι και μητέρα δύο μικρών παιδιών, κάτι το οποίο απολαμβάνει και το χαίρεται κάθε λεπτό.

Αφού τα πήγαινες τόσο καλά στην Αθήνα, γιατί επέστρεψες στην Κύπρο;
Είχα ένα σοβαρό τραυματισμό που ήταν ότι καλύτερο μπορούσε να μου συμβεί, γιατί τότε μου δόθηκε η ευκαιρία να σταματήσω για λίγο και να αναλογιστώ αν όντως θέλω να επανέλθω στο χορό  ή όχι και να μην παίρνω τα πράγματα ως δεδομένα. Συνειδητά, λοιπόν, αποφάσισα ότι ήθελα να δοκιμάσω να χορογραφίσω. Ήταν σημαντικό για μένα, επίσης, μετά από δέκα χρόνια να ζήσω στον ίδιο τόπο με τα αγαπημένα μου πρόσωπα και να ζήσω ξανά  κοντά στη θάλασσα, όπως παλιά.

Είναι περίεργο το ότι αν μεγάλωσες δίπλα στη θάλασσα, μετά πραγματικά σου λείπει αν δεν την έχεις. Ήξερα λοιπόν τι θα έβρισκα και τι δεν θα έβρισκα στην Κύπρο και γι’ αυτό άρχισα να δημιουργώ, μαζί με άλλους, δομές και συνθήκες που κάποτε ήλπιζα να με βοηθούσαν να λειτουργώ ως καλλιτέχνης του χορού. Ακόμη παλεύουμε για την αναγνώριση του επαγγέλματός μας, αλλά ταυτόχρονα απολαμβάνουμε όσα χτίσαμε.

Με τι καταπιάνεσαι στις πρώτες σου δουλειές;
Τα πράγματα προέκυψαν το ένα μετά το άλλο. Σχεδόν αμέσως δημιούργησα τη δική μου ομάδα με την ονομασία «Πέλμα», όπου για τον πρώτο χρόνο λειτουργίας της στέγασε εμένα αλλά και έναν πολύ καλό μου φίλο και συνεργάτη, τον εικαστικό Χριστόδουλο
Παναγιώτου.

Μετά ο Χριστόδουλος ακολούθησε τον εικαστικό δρόμο με μεγάλη επιτυχία, κυρίως στην Ευρώπη. Το πρώτο μας έργο με τίτλο «Evergreen», παρουσιάστηκε στην Πλατφόρμα Χορού αποσπώντας το πρώτο βραβείο, αλλά και σε περιοδείες σε φεστιβάλ σε 7 Ευρωπαϊκές χώρες.

Το σόλο ήταν βασισμένο πάνω στην ιδέα του ότι καταλήγουμε να φέρνουμε τη φύση στο σπίτι μας παρά να ζούμε εμείς στη φύση, όπως θα ήταν φυσικό. Δημιουργούμε δηλαδή δάση-bibelot. Τολμώ να πω ότι το «Evergreen» άνοιξε το δρόμο για ειδικούς του χορού από Ευρώπη να στρέψουν το ενδιαφέρον τους στον κυπριακό χορό, ειδικά στη Λεμεσό.

Έτσι, άλλωστε, προέκυψαν οι προσκλήσεις στα Ευρωπαϊκά Φεστιβάλ  αλλά και οι συνεργασίες της ομάδας με τα δίκτυα Aerowaves Λονδίνο και Danceweb Europe στη Βιέννη, για προώθηση της κυπριακής δημιουργίας στην Ευρώπη.

Κάποιοι χαρακτηρίζουν τις δουλειές σου τολμηρές. Αυτός είναι ο στόχος σου; Να συζητείσαι στο χώρο;
Όταν δημιουργώ, δεν σκέφτομαι πώς φαίνεται το υλικό και δεν έχω το κοινό καθόλου στο μυαλό μου. Απλώς βρίσκω ενδιαφέρον να εξερευνώ τα όρια. Και κάθε φορά που τα όρια γίνονται γνωστά, μετά έχω την ανάγκη να τα ξεπεράσω.

Και αυτό γιατί νιώθω ότι είναι μια οργανική εξέλιξη για μένα. Αν μείνω στα ίδια, νιώθω ότι δεν με ενδιαφέρει. Σίγουρα δεν φτιάχνω τέχνη για να συζητούμαι στο χώρο, αν και δεν θα ήταν άσχημη ιδέα σαν project  από μόνο του. Πολλές παραστάσεις της ομάδας σου παρουσιάστηκαν τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό.

Πώς αξιολογείς την πορεία της ομάδας .pelma.lia haraki.;
Μετά από εννέα χρόνια, έχουμε φτάσει σε ένα σημείο που δεχόμαστε πολύ σημαντικές προτάσεις και προσκλήσεις, κυρίως από το εξωτερικό. Το είδος των προτάσεων μας καθιστά αυτή τη στιγμή μια από τις πιο αξιόλογες ομάδες χορού της Ευρώπης. Είμαστε περήφανοι και απολαμβάνουμε την κάθε στιγμή.

Το κύριο στοιχείο που χαρακτηρίζει όλους στην ομάδα είναι η πολύ σκληρή δουλειά επί καθημερινής βάσης, το «θέλω και αγαπώ» ως κίνητρο για τη δουλειά και οι ανθρώπινες σχέσεις βασισμένες στο  σεβασμό. Επίσης, το να έχουμε βάση τη Λεμεσό της Κύπρου είναι ότι καλύτερο για τη δημιουργική διαδικασία. Φέτος θα παρουσιαστούμε Βιέννη, Βρυξέλλες, Καλαμάτα, Ολλανδία, Δουβλίνο.

Ποιες δουλειές σου ξεχωρίζεις;
Πάντα θα ξεχωρίζω την πρώτη μου δουλειά, το «Evergreen». Ήταν η δουλειά που με έκανε να καταλάβω ότι το να χορογραφώ μου βγάζει την καλύτερη εκδοχή του εαυτού μου. Αγαπώ όλα τα έργα, χωρίς να σημαίνει ότι όλα ήταν καλά. Επίσης, το έργο «IntuΝition» που φτιάχνουμε τώρα, είναι μια διαδικασία που ανατρέπει όλα όσα νόμιζα ότι ήταν χορογραφία μέχρι τώρα, επομένως νομίζω ότι ζω μια μεγάλη ανατρεπτική στιγμή για μένα  και πραγματικά την απολαμβάνω.

Σήμερα τι ετοιμάζεις;
Αυτό το μήνα είμαστε καλεσμένοι στο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, όπου θα παρουσιάσουμε το έργο «Tune In». Πρόκειται για ένα σόλο που έκανα για τον εαυτό μου μετά από 7 χρόνια που είχα να χορέψω σόλο, μαζί με την Εύη Χαράκη Μαχαιρά (μέντορα)  και τον Παντελή Διαμαντίδη (sound designer). Επίσης θα διδάξω στη Βιέννη, στο φεστιβάλ Impuls Tanz, σε νέους χορογράφους την πρακτική Standup PerformDance που αναπτύξαμε με την ομάδα, ενώ παράλληλα εργάζομαι μαζί με τους χορευτές μου για τη νέα μας δουλειά που θα παρουσιάσουμε τον Οκτώβριο. Η Λεμεσός πάντα είχε τα πρωτεία στο χορό με πολλές σχολές χορού.

Που νομίζεις ότι οφείλεται αυτό;
Καρναβάλι και όχι μόνο. Εγώ πιστεύω πολύ στους ανθρώπους. Βρέθηκαν κάποιοι άνθρωποι που είχαν αυτό το πάθος και ξεκίνησαν να ασχολούνται με το χορό. Το πάθος είναι κολλητικό και άρα μεταδόθηκε! Επίσης, είμαστε Λεμεσιανοί και ο Λεμεσιανός είναι χορευτικό είδος ανθρώπου. Είμαστε άτομα που ξέρουμε να γλεντούμε χωρίς ενοχές και ευτυχώς εντάσσουμε το γλέντι στην καθημερινότητά μας.

Η Λεμεσός είναι η πόλη του χορού χωρίς καμία σύγκριση και επίσης είναι η πόλη όπου ο σύγχρονος χορός αναπτύχθηκε με μεγάλη ταχύτητα τα τελευταία χρόνια, ειδικά μετά την ίδρυση της Στέγης Σύγχρονου Χορού το 2007.

Ο Λεμεσιανός είναι χορευτικό είδος ανθρώπου
Μίλησέ μας λίγο για το έργο που επιτελείται στη Στέγη…
Η Στέγη δημιουργήθηκε από πέντε ομάδες σύγχρονου επαγγελματικού χορού, που συμφώνησαν ότι πρέπει ναυπάρξει ένας κοινός χώρος για να μπορέσει η δουλειά τους να εξελιχθεί. Τελικά, όμως, η Στέγη Χορού ξέφυγε από τις πέντε ομάδες και έγινε μια Παγκύπρια Στέγη, της οποίας η δουλειά είναι να υποστηρίζει τον επαγγελματικό σύγχρονο χορό γενικότερα με προγράμματα και δραστηριότητες.

Μέσω της Στέγης καταφέραμε ως καλλιτέχνες και ενταχθήκαμε σε διάφορα σημαντικά ευρωπαϊκά προγράμματα. Αν κάποιος χορογράφος κάνει μια δουλειά στην Κύπρο, σίγουρα δεν θα περάσει απαρατήρητη αν είναι καλή. Η δουλειά της Στέγης είναι να εντοπίζει το ταλέντο και να το βοηθά να εξελιχθεί μέσα από τους συνεργάτες της στην Ευρώπη και από πολλά άλλα προγράμματα.

Σκέφτηκες κάποια στιγμή να δημιουργήσεις τη δική σου σχολή;
Ποτέ αν και λατρεύω τη διδασκαλία! Ωστόσο, είμαι λέκτορας στο πρόγραμμα χορού του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.

Τι θα ήθελες να δεις στη Λεμεσό;
Θα ήθελα να δω πεζοδρόμια στα οποία θα μπορώ να κυκλοφορώ με τα μωρά μου και το καροτσάκι τους, χωρίς παρκαρισμένα αυτοκίνητα πάνω. Θα ήθελα επίσης να δω πιο πολλούς ποδηλατόδρομους. Το ιδανικό για μένα θα ήταν το κέντρο της πόλης χωρίς αυτοκίνητα, δηλαδή πεζόδρομος.

Πόσο δύσκολη είναι η ζωή σου με τόσα πράγματα που κάνεις, έχοντας και δύο παιδιά;
Είμαι συνεχώς ευγνώμων για το πόσο υπέροχη είναι η ζωή μου. Δεν παραπονιέμαι kαθόλου. Κάθε μέρα ξυπνώ και λέω «ευχαριστώ». Λέω ευχαριστώ γιατί είμαι από τα πολύ λίγα άτομα στην κοινωνία μας που λατρεύω τη δουλειά μου. Λέω ευχαριστώ που  έγινα μάμα και που ζω μέσα στην αγάπη. Λέω επίσης ευχαριστώ που αλλάζει η εποχή μας και αναπροσδιορίζονται οι αξίες επιτέλους.

Θα ήθελες τα παιδιά σου να ασχοληθούν με το χορό;
Δεν με απασχόλησε ποτέ. Αυτό που με ενδιαφέρει είναι να τους δώσω αρκετές ευκαιρίες για να πειραματιστούν και να βρουν τι είναι αυτό που αγαπούν. Επίσης, εμπιστεύομαι το κάθε μωρό ότι θα βρει το δρόμο του όταν είναι να τον βρει.

Τι είναι για σένα τελικά ο χορός;
Χορός είναι να χορεύεις τις Κυριακές στο Guaba, χορός είναι να χορεύεις σόλο στο Ριάλτο στην Πλατφόρμα Σύγχρονου Χορού, χορός είναι ο κτύπος της καρδιάς μας, αλλά χορός είναι και να χορεύεις με την κόρη σου, «Το σκουλουκούιν», στο σαλόνι του σπιτιού σου. Για μένα ο χορός δεν χαρακτηρίζεται από το «πρέπει» αλλά από το «είμαι». Ο χορός είναι ο δρόμος που βρήκε το πνεύμα μου για να εκφράζεται.

Υπάρχει μια δουλειά στο μυαλό σου που θα ήθελες να κάνεις πάρα πολύ;
Ναι, το έργο «Again» που ήταν παραγωγή της Πολωνίας στα πλαίσια της προεδρίας της στην Ε.Ε. Θα ήθελα πολύ να το παρουσιάσω στην Κύπρο, γιατί όταν το δείξαμε εκεί είχε πραγματικά μεγάλη επιτυχία και ανταπόκριση από το κοινό. Έκανα αίτηση στα «Κύπρια» αλλά δεν πέρασε.

Το χειμώνα τι θα κάνεις;
Πρόβες, παραστάσεις, περιοδείες, πανεπιστήμιο, οικογένεια.

Γίρζι Κίλιαν: Μια μέρα όλη η Ευρώπη θα μιλάει ελληνικά

Η αγάπη για την Ελλάδα, η βιωματική σχέση με τη μουσική, το μυστικό της έμπνευσης, η δύναμη της Τέχνης σε καιρούς κρίσης. Ο σουπερστάρ τσέχος χορογράφος σε μια εκ βαθέων αποκλειστική συνέντευξη στην Ισμα Μ. Τουλάτου.

«Καλημέρα. Τι κάνετε;» με ρωτάει ο Γίρζι Κίλιαν σε άπταιστα ελληνικά από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής. Του απαντώ στα αγγλικά αλλά εκείνος επιμένει στη γλώσσα μας. «Είστε καλά;» συνεχίζει γελώντας δυνατά με την έκπληξή μου. «Αυτά είναι όλα κι όλα τα ελληνικά που γνωρίζω, αλλά θα ήθελα πολύ να μιλώ τη γλώσσα σας» μου εξηγεί την επόμενη στιγμή. «Αγαπώ πολύ την Ελλάδα, την ίδια τη χώρα, τους ανθρώπους. Οι καλύτεροί μου φίλοι στη Στουτγάρδη, όπου δούλεψα όταν έφυγα από την τότε Τσεχοσλοβακία μετά τη σοβιετική εισβολή του 1968, είναι Ελληνες».

Πηγή: Το Βήμα (Ισμα Μ. Τουλάτου)

2012-11-07

Το 2001 πέρασα στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνων. Το ίδιο καλοκαίρι είδα την παράσταση «1980» της Pina Bausch. Έτσι μπήκε ο χορός στη ζωή μου. Σαν κεραυνός...

… Ήθελα να κάνω ακριβώς αυτό που έκαναν αυτοί οι χορευτές πάνω στη σκηνή.

Έτσι μπήκε ο χορός στη ζωή μου
Το 2001 πέρασα στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνων. Το ίδιο καλοκαίρι είδα την παράσταση «1980» της Pina Bausch. Έτσι μπήκε ο χορός στη ζωή μου. Σαν κεραυνός. Ήθελα να κάνω ακριβώς αυτό που έκαναν αυτοί οι χορευτές πάνω στη σκηνή. Ελάχιστα είχα προετοιμαστεί για μία τέτοια τροπή στην πορεία της ζωής μου. Κάποια μαθήματα στην παιδική ηλικία και αυτό ήταν. Μετά σταμάτησα για αρκετό καιρό, δεν ήθελα καμία επαφή με αυτόν, μέχρι εκείνο το καλοκαίρι, που ξαφνικά πυροδοτήθηκε μέσα μου αυτή η βεβαιότητα ότι έπρεπε να δοκιμάσω αν τελικά ανήκω εκεί. Αναρωτήθηκα γιατί δεν είχα δει τη μαγεία μέχρι τότε.. σημασία όμως έχει ότι τελικά την είδα. Ξαναξεκίνησα λοιπόν, με τη δικαιολογία ότι ένιωθα  την ανάγκη να «κουνηθώ» και τρία χρόνια μετά έγινα δεκτή στην Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης.

Χορός για εμένα σημαίνει ρίσκο
Λέξεις όπως  ασφάλεια,  προστασία νομίζω ότι ποτέ δεν ήταν συνυφασμένες με αυτό το επάγγελμα και, δεν μιλάω μόνο για το αυτονόητο που είναι η οικονομική αβεβαιότητα και η ανασφάλεια της εύρεσης δουλειάς, αλλά και για τον ίδιο τον χορευτή, όταν καλείται να χορέψει…  Αναμετριέται με τις σωματικές και τις ψυχικές του δυνάμεις, όσο κοινότοπο και αν ακούγεται αυτό και κάθε φορά καλείται να ανασκάψει, να ανακαλύψει και να ανακαλέσει καινούργιο υλικό, από το ίδιο όμως κάθε φορά σώμα. Ρισκάρει και εκτίθεται. Αυτό όμως το «σκάψιμο», η γνωριμία κάθε φορά με τα προϋπάρχοντα υλικά, η αποδόμηση και η αναδόμησή τους, οι μικρές εκρήξεις και επιθυμίες που ανακαλύπτω κάθε φορά στο σώμα μου, νομίζω ότι με φέρνουν ολοένα και πιο κοντά σε αυτό που είμαι, με στέλνουν ένα βήμα μπρος ή δέκα βήματα πίσω, για να ξαναξεκινήσω από την αρχή.

Έχω την αίσθηση ότι «κουβαλάω» μαζί μου πάρα πολλούς ανθρώπους…

Οι παραστάσεις που με έχουν ταρακουνήσει βαθιά, είναι αυτές που προέρχονται από ομάδες χορού των οποίων τα μέλη δουλεύουν χρόνια μαζί και έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν μια κοινή γλώσσα και έναν κοινό κόσμο, στον οποίο όμως μπορείς να διακρίνεις πολύ καθαρά την προσωπικότητα του καθένα ξεχωριστά. Αλλά ακόμα και εγώ η ίδια, όσες φορές γίνομαι παρατηρητής του εαυτού μου στον τρόπο με τον οποίο χορεύω, έχω την αίσθηση ότι «κουβαλάω» μαζί μου πάρα πολλούς ανθρώπους. Από την πρώτη μου δασκάλα χορού μέχρι κάποιον που είδα τυχαία στο δρόμο και για κάποιο λόγο μου εντυπώθηκε μία κίνησή του.. Όλο και πιο πολύ συνειδητοποιώ ότι ο κάθε άνθρωπος με τον οποίο έχω συνεργαστεί ή συγχορέψει έχει αφήσει πάνω μου κάτι από το δικό του κόσμο. Άλλος περισσότερο, άλλος λιγότερο.
Το σώμα μιλάει από μόνο του. Ο πλούτος και οι εκφάνσεις της εκφραστικότητας του μου φαίνονται πολύ πιο λεπτές και ευαίσθητες, συγκριτικά με τον λόγο για παράδειγμα, ο οποίος συχνά είναι καθοριστικός και τελεσίδικος. Η ίδια κίνηση μπορεί σωματικά να εκτελεστεί με ποικίλους τρόπους και η κάθε μία εκδοχή της να μεταφέρει στο θεατή διαφορετική αίσθηση κάθε φορά, ανάλογα με τον τρόπο που σωματοποιείται. Δεν είναι τί κάνω αλλά πώς το κάνω. Και για μένα εκεί ακριβώς βρίσκεται ο χορός. Παρατηρώντας ανθρώπους στο δρόμο, στο αυτοκίνητο, όταν συζητάνε, μου φαίνεται ότι το σώμα τους έχει μιλήσει πολύ πιο πρίν από τους ίδιους.

Η κίνηση δεν διαφέρει από το χορό. Κάθε κίνηση είναι εν δυνάμει χορός.

Το μέλλον που οραματίζομαι για το χορό στην Ελλάδα
Να μπορούμε, όλοι όσοι ασχολούμαστε με αυτόν, να ζήσουμε από το επάγγελμά μας. Να σταματήσει να είναι αυτοτροφοδοτούμενος. Να αποκτήσει στέγη. Να μπει ακόμα πιο βαθιά και πιο νωρίς στην εκπαίδευση, ώστε να πάψει να είναι ένα θέαμα για λίγους. Να υπάρξουν μακροπρόθεσμες επιχορηγήσεις, ώστε να δημιουργηθούν σταθερές για μια υγιή δημιουργικότητα και παραγωγή. Σταθερές που θα οδηγούσαν ίσως την τέχνη του χορού στην Ελλάδα σε μία πιο κοινή και ομαλότερη εξέλιξη της ταυτότητάς του συνολικά. Για αρχή...

Η στήριξη των χορευτών στην Ελλάδα και τί θα μπορούσε να είναι διαφορετικό
Δεν έχουμε ουσιαστική κρατική στήριξη. Υπάρχουν βέβαια οργανισμοί που βοηθάνε και στηρίζουν τους δημιουργούς, δίνουν βήμα,, αλλά είναι μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού. Μία ανάσα δόθηκε με τη ίδρυση της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, αλλά μία πεταλούδα δε φέρνει την άνοιξη. Οι σχεδόν μηδαμινές κρατικές επιχορηγήσεις δεν αρκούν για να δοθεί μία πραγματική ώθηση στην ανάπτυξη του χορού. Δεν ξέρω τι είναι αυτό που μπορεί αυτή τη στιγμή να αλλάξει ρεαλιστικά, γιατί βρισκόμαστε σε μία εποχή βίαιης μετάβασης και προσωπικά δεν έχω ιδέα τι μπορεί να σημαίνει αυτό. Έχω όμως την αίσθηση ότι μέσα σε όλη αυτήν την κατάσταση γεννιέται μία ανάγκη για εύρεση νέων τρόπων και συνθηκών δημιουργίας, περισσότερων συμπράξεων. Ίσως η αλλαγή να πρέπει να έρθει από μέσα προς τα έξω..

Είμαι αισιόδοξη.

Info:
Η Ιωάννα Αποστόλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1984. Αποφοίτησε από την Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης το 2007. Ως υπότροφος του ιδρύματος Πράτσικα, συνέχισε τις σπουδές της  στο σύγχρονο χορό στο Folkwang Hochschule στο Essen της Γερμανίας (2007-08). Ως χορεύτρια έχει συνεργαστεί, μεταξύ άλλων, με τα χοροθέατρα «Ύψιλον» της Αγγελικής Στελλάτου, «X-it» του Φώτη Νικολάου, «Yelp danceco», τη Λία Τσολάκη, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, την Όλια Λυδάκη, τον Παναγιώτη Αργυρόπουλο, την ομάδα σύγχρονου χορού του Χάρη Μανταφούνη κ.α. Από το 2008 διδάσκει σύγχρονο χορό.

Πηγή: culturenow.gr

2012-10-14

Ορίζω τον εαυτό μου ως χορευτή που ασχολείται με το σύγχρονο χορό. Δηλαδή δημιουργώ σύμφωνα με το εδώ και τώρα …και επαναπροσδιορίζω τη διάθεση, τις γνώσεις και τις προσλαμβάνουσες μου κάθε στιγμή σε μια προσπάθεια να μένω συνεπής στον όρο σύγχρονος. Πολλές φορές δεν το παίρνω και τόσο σοβαρά και αφήνομαι σε προσωπικές προτιμήσεις και σε κινητικούς τρόπους τελείως δικούς μου. Αλλά και τότε νομίζω ότι παραμένω σύγχρονος χορευτής γιατί αφενός η κινητική μου μανιέρα εξελίσσεται και είναι σίγουρα η μανιέρα μου εδώ και τώρα και αφετέρου  δίνω στον εαυτό μου την ευκαιρία να εξελιχθεί και να δω στην πράξη πώς κινούμαι και πώς αλλάζουν οι προσωπικές μου προτιμήσεις. Πέρα από τα μαθήματα, τις πρόβες, τα σεμινάρια, τις συζητήσεις και τις παραστάσεις δουλεύω συνέχεια παρατηρώντας τι συμβαίνει σε σχέση με εμένα και το περιβάλλον. Πώς με επηρεάζει και καμιά φορά, τολμηρά, πώς το επηρεάζω κι εγώ. Έτσι δεν έχω μείνει ποτέ άνεργος μεταφορικά και με κάποιο τρόπο και κυριολεκτικά.

Το ίδιο μεταφέρω και σε μαθητές μου. Ότι το μάθημα δεν σταματάει στην τάξη, αλλά συνεχίζεται στη ζωή, συνδέεται και επηρεάζεται από αυτήν. Από σύνθετα ως πολύ απλά και πρακτικά θέματα, όπως η εκγύμναση των πελμάτων στην άμμο, η καλλιέργεια της αντοχής με τρέξιμο σε ανώμαλο δρόμο, το κολύμπι που μαλακώνει την κίνηση, ο ήλιος που προκαλεί τη θετική σκέψη, το νερό που με βοηθά να αισθανθώ τα όρια του δέρματός μου, καθώς και οι προσωπικές μου επιλογές σε κοινωνικές συναναστροφές π.χ. σε ποιούς επιλέγω να μιλάω, τι κόσμο συναναστρέφομαι σε μια πρεμιέρα στο θέατρο, σε ποιούς επιτρέπω να μου μιλήσουν, πώς φέρομαι σε ένα πάρτι κλπ.

Αυθόρμητα και ενστικτωδώς ζω, τοποθετούμαι σε ένα σύνολο και διασκεδάζω. Στη συνέχεια για να χρησιμοποιήσω όλη αυτήν την προσωπική εμπειρία στην τεχνική μου για την τέχνη μου πρέπει να γίνω συνειδητός, να μελετήσω και να προσπαθήσω να αυτοαναλυθώ ώστε να αποκτήσω συνείδηση και προσωπική τοποθέτηση π.χ. στις επιλογές μου σε έναν αυτοσχεδιασμό.

Επίσης πιο απλά μεταφέρω καμιά φορά τη χαρά και τη λύπη από την προσωπική στην επαγγελματική μου ζωή και αντίστροφα. Αν και κάποιοι λένε ότι δεν πρέπει. Εγώ, πολλές φορές έχω παρατηρήσει ότι όταν περνάω καλά σε μια παράσταση φέρομαι καλύτερα και με μεγαλύτερη ευγένεια στη μαμά μου ή όταν βλέπω τον αδελφό μου μετά από καιρό (ή κάποιον φίλο που έχω καιρό να δω) αυξάνεται η υπομονή μου στα μαθήματα.

Έτσι βλέπω το χορό, χωρίς θυσίες και μόνο με πραγματική αγάπη.

Πληγώνομαι που ζω σε μια εποχή και μια χώρα χωρίς κρατικούς θεσμούς για αυτήν την τέχνη, και πολύ περισσότερο πληγώνομαι με την εμφάνιση κάποιων υποτιθέμενων παραγωγών, manager, art administrators κ.λ.π., που εμφανίζονται πολύ περισσότερο αυτές τις δύσκολες εποχές για να διευκολύνουν την ύπαρξη της τέχνης μας και εκμεταλλεύονται τους χορευτές (θα ήθελα να γράψω εκτεταμένα για αυτούς και την ηθική τους, αλλά ξέρουν ποιοι είναι και θα ξεφύγω από το θέμα μου, που είναι ο χορός).

Γίνεται λοιπόν ακόμα πιο δύσκολο αλλά και περιπετειώδες το έργο ορισμού του εαυτού μου σε έναν τέτοιο χώρο, όπου καλούμαι να υπάρξω εκπληρώνοντας τις υποχρεώσεις μου χωρίς την αντίστοιχη εξουσία και τα δικαιώματα που μου αντιστοιχούν. Αποκτώ extra αντιπάλους, αλλά ευτυχώς έχω αποκτήσει και πολλούς συνοδοιπόρους και συνεργάτες.

Ο ρόλος μας ως χορευτές για να έχει αξία και να είμαστε ευτυχισμένοι είναι δύσκολος και νομίζω ότι αυτή η δυσκολία αυξάνεται.

Παραμένω συνειδητά ενεργός χορευτής και θέλω να είμαι για πάντα.

Έχω κάνει και 3 δικά μου έργα, όχι σαν χορογράφος αλλά σαν χορευτής που φτιάχνει μόνος του το πλαίσιο στο οποίο υπάρχει και χορεύει.

Για να κλείσω, δε λέω οι αποφάσεις και οι επιλογές μας να είναι απόλυτες, αλλά συνειδητές, δε γράφω το μανιφέστο του χορευτή, αλλά προσπαθώ να επηρεάσω μέσα από το δικό μου δρόμο. Δεν αποτρέπω από το χορό ως ανεφάρμοστη στην εποχή μας τέχνη, αλλά προτρέπω γιατί έχει γοητεία και γυμνάζει μυαλό και σώμα όπως τίποτα άλλο. Δεν περιμένω τίποτα, αλλά προσεύχομαι και περιμένω. Προσεύχομαι στην πράξη.

Λέω παραμύθια στον εαυτό μου από μέσα μου, αλλά και απογοητεύομαι από την πραγματικότητα της διαδρομής στο αυτοκίνητο από το σπίτι προς  την πρόβα.  Προτιμώ να χορεύω ακόμα και γενικώς. Αντιθέσεις. Γαλήνη. Αγώνας. Χορός. Μακάρι για πάντα.

Πηγή: culturenow.gr

Συνέντευξη του Τάσου Καραχάλιου στο culturenow.gr

2012-10-02

Πηγή: Lifo

2012-03-20

Συνέντευξη στον Παναγιώτη Κούστα

Με θυμάμαι, αρκετά καλοκαίρια πριν, να παρακολουθώ μια συνέντευξή της στο Seven-X. Οι γάμπες της σε τέλειο σταυροπόδι και τα μαλλιά της τραβηγμένα ίσια πίσω. Ξαφνικά, κάτι άλλαξε∙ τα μαλλιά της έγιναν μπούκλες, το τηλεοπτικό στούντιο έδωσε τη θέση του σε χώρο θεατρικής πρόβας και εγώ πήρα θέση δημοσιογράφου. Στη συνέχεια, αποσπάσματα από την εκτενή συνομιλία που είχαμε πριν λίγο καιρό...

«Στην Αλεξανδρούπολη που μεγάλωσα δεν υπήρχαν σχολές χορού∙ μάζευα τα παιδιά και έκανα "χορογραφίες". Στις πανελλαδικές δήλωσα το τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού στη Θεσσαλονίκη γιατί ήταν πιο κοντά στο σώμα. Παρακολούθησα ένα σεμινάριο σύγχρονου χορού. Έδωσα εξετάσεις στην Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης και πέρασα ως ταλέντο στη χορογραφία.
»Με τους Sine qua non γνωριστήκαμε στη σχολή, πήραμε βραβεία, φτιάξαμε την ομάδα. Το 2002 ίδρυσα την Quasistellar. Στην τέχνη δεν υπάρχει μονιμότητα, είσαι κάπου όσο αυτό βγάζει "έρωτα". Αυτό είναι το μόνο αναγκαίο για μια παράσταση χορού που ουσιαστικά γεννιέται εκ του μη όντος.
»Αφορμή για το "Electric Girl", στάθηκε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε το 1881 στους New York Τimes. Αναφερόταν σε εργοστάσιο που νοίκιαζε κοπέλες με λαμπατέρ στο κεφάλι για να φωτίζουν το σπίτι. Η μη-γραμμική αφήγηση της ιστορίας δεν συμβαίνει σε συγκεκριμένο χρόνο. Πρωταγωνιστές είναι ένας άντρας (Blaine Reininger) και ένα κορίτσι (Χαρά Κότσαλη). Σε βίντεο, είναι παρουσιαστές εκπομπής telemarketing. Προσπαθούν να πείσουν το κοινό να αγοράσει electric girl – η τυποποιημένη ρυθμολογία των κινήσεών τους θυμίζει αυτή των πολιτικών. Στο ζωντανό παραστασιακό χωροχρόνο, είναι έκπτωτοι της θέσης τους. Η γυναίκα είναι ένα από τα electric girls και ο άντρας επιστάτης στο εργοστάσιο κατασκευής τους.
»Με ενδιαφέρουν η αρσενικότητα και η θηλυκότητα εντός του ίδιου υποκειμένου και οι σχέσεις εξουσίας που αναπτύσσονται μεταξύ τους. Στην παράσταση, το κορίτσι -ακόμη και όταν πάσχει- έχει έντονη προσωπικότητα και άγρια ενέργεια. Ο άντρας, πνευματικότητα. Χρησιμοποιώ στερεότυπα για να προξενήσω προβληματισμό, δεν δίνω απαντήσεις…
»Με απασχολεί ιδιαίτερα το θέμα της ταυτότητας. Η ανάγκη για "κοινοτικό ανήκειν" μοιάζει πανανθρώπινη. Το θέμα είναι που θέλουμε να ανήκουμε – αυτό συνδέεται με τη μνήμη και το υποσυνείδητο τα οποία βάλλονται από τον όγκο των πληροφοριών που δεχόμαστε. Ο πλουραλισμός των ταυτοτήτων που προκύπτει από τη συνεχή κατηγοριοποίηση και ταξινόμηση βάση στερεοτύπων, π.χ. ομοφυλόφιλοι, emo κλπ, αποτελεί προσπάθεια ελέγχου της αντιδραστικότητας που φέρουν οι παρεκκλίσεις για το καθεστώς εξουσίας».

Πηγή: Faq

Μέσα στην οικονομική ύφεση οι παραστάσεις της Εθνικής Λυρικής Σκηνής σημειώνουν πρωτοφανή εισπρακτική επιτυχία και μαγεύουν όλο και περισσότερους θεατές – παραδόξως, ακόμα και το σνομπ σε κλασικά ρεπερτόρια νεανικό κοινό. Η ΕΛΣ φιλοδοξεί να γίνει ένα ίδρυμα αντάξιο μιας μεγάλης πρωτεύουσας και ο νέος διευθυντής του μπαλέτου Ρενάτο Τζανέλα μοιάζει να το έχει πάρει προσωπικά.

Από την Βάσω Παπαγιαννακοπούλου. Φωτογραφία: Κατερίνα Τσατσάνη (D-TALES). Επιμέλεια φωτογράφισης: Γιώτα Διονυσοπούλου.

Η ιστορία έχει αποδείξει ότι η κρίση τροφοδοτεί την τέχνη. Και αυτή είναι ίσως μια καλή στιγμή για να επαναπροσδιορίσουμε τις ανάγκες, τις αξίες, τα αισθητικά μας κριτήρια, τις ψυχαγωγικές μας απαιτήσεις, αντί να «κηδεύουμε» τις πρόσφατες lifestyle εμμονές μας και να αφορίζουμε τους ανθρώπους που συμβόλιζαν τον όρο «καλοπέραση» μέχρι πρόσφατα. Δεν ξέρω αν αυτό θα λέγεται Όπερα, Μπιενάλε, Τρίτο Πρόγραμμα ή Εθνικό Θέατρο. Το μόνο που ξέρω είναι ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι γύρω μου αναζητούν την ουσία, το διέξοδο από το αδιέξοδο, το αισθητικό αντίδοτο που θα τους γαληνέψει την ψυχή. Και αυτός μάλλον θα είναι ο νέος ρόλος-πρόκληση των τεχνών: όχι να σοκάρουν, αλλά να απογειώσουν.

Το 2015 η Εθνική Λυρική Σκηνή θα μετακομίσει από το κλασικό «Ολύμπια» της οδού Ακαδημίας στο νέο κτίριο του Ρέντζο Πιάνο στο Φάληρο και η αναγέννησή της φαίνεται να προετοιμάζεται από τώρα. Έχοντας ευτυχώς εξαιρεθεί από το νέο νόμο περί ενιαίου μισθολογίου στο δημόσιο, η ΕΛΣ, υπό την Καλλιτεχνική Διεύθυνση του μαέστρου Μύρωνα Μιχαηλίδη, διπλασίασε φέτος τις παραγωγές της, οργάνωσε το σύστημα προπώλησης των εισιτηρίων, έγινε πιο εξωστρεφής επικοινωνιακά, μειώνει το δανεισμό της και παρουσιάζει για πρώτη φορά πρωτογενές πλεόνασμα. Και αυτό δεν είναι αποτέλεσμα μόνο επιτυχημένων διοικητικών αποφάσεων, αλλά και αποτέλεσμα της κλισέ ατάκας του θεατρικού κόσμου «περνάμε καλά στα παρασκήνια και αυτό βγαίνει στο κοινό».
Ναι, οι άνθρωποι της Λυρικής Σκηνής είναι ενθουσιασμένοι με το κλίμα που επικρατεί και υπερτονίζουν την καλή σχέση μεταξύ του Καλλιτεχνικού Διευθυντή και του Ρενάτο Τζανέλα. «Είναι τρομερό δίδυμο» μου είπε η Hώ Καλοχρήστου, η βοηθός του Τζανέλα. «Είναι εντυπωσιακό που η ΕΛΣ πηγαίνει τόσο καλά μέσα στην κρίση. Ο Ρενάτο από την αρχή ταίριαξε απόλυτα στην ομάδα. Έχει θετική ενέργεια, ευγένεια, χιούμορ, είναι προσιτός, η πόρτα του γραφείου του είναι πάντα ανοιχτή. Έκανε τους χορευτές να νιώσουν σημαντικοί».

Ο Ρενάτο Τζανέλα είναι μια χρυσή μεταγραφή της Λυρικής. Γεννήθηκε το 1961 στη Βερόνα της Ιταλίας και ξεκίνησε το μπαλέτο σε σχετικά μεγάλη ηλικία για επαγγελματίας χορευτής, στα 17. Τελειοποίησε τις σπουδές του στις Κάννες δίπλα στη Ροσέλα Χάιταουερ. Η πρώτη του επαγγελματική συνεργασία ήταν στο Μπαλέτο της Βασιλείας στην Ελβετία, συνέχισε στο Μπαλέτο της Στουτγάρδης, ενώ από το 1995 ως το 2005 διατέλεσε Διευθυντής του Μπαλέτου στην Κρατική Όπερα της Βιέννης καθώς και διευθυντής της Σχολής Μπαλέτου. Έχει δημιουργήσει περισσότερες από 70 χορογραφίες και έργα του έχουν χορέψει καλλιτέχνες διεθνούς κύρους σε κορυφαίες σκηνές του κόσμου.

Η απόφασή του να έρθει στην Ελλάδα ήταν πολύ συνειδητή. Θεωρεί πως είναι μια σπουδαία πρόκληση να δώσει ταυτότητα στο μπαλέτο της ΕΛΣ, μια ταυτότητα που μέχρι σήμερα δεν κατόρθωσε να χτίσει. Συναντηθήκαμε στις πρόβες του Δον Κιχώτη. Ο Ρενάτο μόλις είχε έρθει από την Ελβετία να επιμεληθεί την πρόβα τζενεράλε και θα έφευγε ξανά την επόμενη μέρα. Η ζωή του είναι διαρκώς σε ένα αεροπλάνο. Εκείνος ζει στην Αθήνα, στην Καλλιθέα, ενώ η οικογένειά του, η γυναίκα του και τα 4 παιδιά του, στη Βιένη.

Από την Κρατική Όπερα της Βιένης στην Εθνική Λυρική Σκηνή της Αθήνας. Ποια ήταν για εσάς η μεγαλύτερη πρόκληση για να αναλάβετε αυτή τη θέση;

Έφυγα από τη Βιένη ύστερα από 10 χρόνια που σκηνοθετούσα και χορογραφούσα, ενώ παράλληλα ήμουν και υπεύθυνος του διδακτικού τμήματος της σχολής χορού στη National Opera της Βιένης. Ήταν μια έντονη δεκαετία επαγγελματικά. Αλλά εγώ ένιωθα όλο και πιο δυνατή τη φωνή μέσα μου να μου λέει ότι η χορογραφία πρέπει να γίνει ξανά η προτεραιότητά μου. Γιατί δουλεύοντας σε ένα τόσο μεγάλο οργανισμό, όπως η Όπερα της Βιένης, που ανεβάζει αμέτρητες παραγωγές κάθε χρόνο, διασπάσαι από την ουσία της δουλειάς, αναλώνεσαι στα διοικητικά, στα συμβόλαια, στα οικονομικά. Ήμουν πολύ νέος όταν ανέλαβα. Ήμουν μόνο 33 ετών όταν βρέθηκα να διευθύνω μια ομάδα 100 χορευτών και κάποια στιγμή ένιωσα ότι η καλλιτεχνική μου πλευρά δεν εξελισσόταν όσο ήθελα. Η γραφειοκρατία και το σύστημα καταλάμβαναν την ψυχή μου. Ένιωθα ότι έπρεπε να κάνω ένα βήμα και να ξαναρχίσω από την αρχή: να χορογραφείς. Παραιτήθηκα λοιπόν από τη Βιένη και για πέντε-έξι χρόνια γύριζα τον κόσμο χορογραφώντας και δίνοντας παραστάσεις. Ένιωθα πολύ ευτυχής, επιβεβαίωσα στον εαυτό μου ότι είχα πάρει τη σωστή απόφαση, αλλά ύστερα από χρόνια πάλι ένιωθα να μου λείπει η σχέση με το θέατρο, με την ομάδα... Ήμουν σαν χαμένο παιδί δίχως σπίτι. Όταν δούλεψα πρώτη φορά στην Ελλάδα, τον Ιανουάριο του 2009, είπα «αυτό είναι το μέρος που θα ήθελα να πάω». Όταν άνοιξε η θέση του Διευθυντή Μπαλέτου, δέχτηκα χωρίς ενδοιασμό. Η πρόκληση είναι ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει κάποια κληρονομιά, μια συγκεκριμένη ταυτότητα της Λυρικής Σκηνής. Δεν χρειάζεται να προστατεύσεις ή να διατηρήσεις κάτι. Είσαι απόλυτα ελεύθερος να χτίσεις κάτι καινούργιο. Ανεβάζοντας το Φάουστ στο Μέγαρο Μουσικής τον Ιανουάριο και προετοιμάζοντας τον Ρωμαίο και Ιουλιέτα που θα ανέβει το Μάιο, νιώθω πως έχω μια δημιουργική ελευθερία.

Ακούστηκαν εξαιρετικές κριτικές για τον Φάουστ. Έχω την αίσθηση ότι η ΕΛΣ έχει γίνει ένα πιο εξωστρεφές ίδρυμα.

Αυτό που μου άρεσε εδώ ήταν η προοπτική για τα πράγματα που μπορούν να γίνουν. Υπάρχει ένας νέος Καλλιτεχνικός Διευθυντής, ο κύριος Μιχαηλίδης, ο οποίος είναι μαέστρος και βρίσκεται κοντά στους χορευτές, δεν είναι ένας τεχνοκράτης μάνατζερ. Κατανοεί, γιατί είναι και ο ίδιος καλλιτέχνης. Εγώ φροντίζω τα υπόλοιπα που συμβαίνουν στη σκηνή, οπότε έχουμε ένα ωραίο, αρμονικό αποτέλεσμα. Γνωρίζουμε και οι δύο ότι πρέπει να δημιουργήσουμε, να παράγουμε, να προκαλέσουμε, να σπάσουμε τα όρια... Αυτός ήταν πάντα ο ρόλος μιας Λυρικής Σκηνής, ενός Opera House. Ο κίνδυνος ελλοχεύει όταν αντί να σκέφτεσαι και να δημιουργείς αρχίζεις να θυμάσαι. Και σ’ αυτή την περίοδο κρίσης είναι η ιδανική συγκυρία για να δημιουργήσουμε αντί να νοσταλγούμε τις περασμένες δόξες. Ο Φάουστ με ενθουσίασε όχι μόνο επειδή άκουσα άλλο ένα μπράβο στην καριέρα μου, αλλά -κυρίως- για την ένωση που δημιουργήθηκε μεταξύ μας.

Η σημασία της ομάδας;

Ακριβώς. Είναι πολύ συγκινητική η ομάδα που υποστηρίζει τις ιδέες σου χωρίς να ξέρει ακριβώς πού θα οδηγήσουν. Δεν είναι εύκολο να εξηγήσεις το δημιουργικό σου ντελίριο, την τρέλα που έχεις στο μυαλό σου. Δεν μπορείς να εξηγήσεις την τρέλα, είσαι απλώς τρελός. Και αυτοί οι άνθρωποι με ακολούθησαν και με υποστήριξαν. Δεν υπερβάλω. Ένα από τα ωραιότερα πράγματα που έχουν συμβεί στην καριέρα μου ήταν το χειροκρότημα στην πρεμιέρα του Φάουστ που είχα όλη την ομάδα εκεί, τους χορευτές, τους σολίστ, τους μουσικούς, και νιώθαμε σαν να είχαμε πάρει το Champion’s League. Αυτό που έψαχνα, νιώθω ότι το βρήκα εδώ.

Ποιο ήταν το εμπόδιο που έπρεπε να υπερβείτε αναλαμβάνοντας;

Οι χορευτές ήταν «πεινασμένοι», πρόθυμοι να κάνουν πράγματα. Με εμπνέουν και νιώθω ελεύθερος να δημιουργήσω μαζί τους. Επειδή είμαι πάρα πολύ παθιασμένος με αυτό που κάνω, δεν μου αρέσει να το αποκαλώ δουλειά, δεν μου αρέσει η ρουτίνα, δεν μου αρέσει η λογική του τύπου «μα αυτό το κάνουμε πάντα έτσι», και επειδή η αποστολή μου είναι η δημιουργικότητα. Όταν ο αέρας γύρω μου το αποπνέει αυτό, νιώθω ευτυχισμένος. Ξέρω ότι δεν υπάρχει budget για ακριβές παραγωγές αυτή τη στιγμή, αλλά το ανθρώπινο δυναμικό είναι αυτό που σε κάνει πλούσιο.

Ασχοληθήκατε με το μπαλέτο σε σχετικά μεγάλη ηλικία, σωστά;

Ναι, ήμουν παίκτης του μπάσκετ και έκανα μια πολύ κανονική ζωή. Βρέθηκα εντελώς τυχαία σε μια πρόβα μπαλέτου και παρατηρώντας τους χορευτές να πετούν, να προσγειώνονται, να κάνουν στροφές με τόση χάρη, σκέφτηκα «Πόσο εστέτ άθλημα είναι αυτό. Μου αρέσει». Και σιγά σιγά το μπάσκετ μειώθηκε και αυξήθηκαν οι προπονήσεις στο μπαλέτο. Ευτυχώς, συνάντησα ανθρώπους που πίστεψαν στην ειλικρίνειά μου, στην αφοσίωσή μου, στην αφέλεια μου και με βοήθησαν. Και επειδή είχα γενναιόδωρη υποστήριξη, ίσως γι’ αυτό έγινα κι εγώ στην πορεία τόσο δοτικός επαγγελματίας. Επίσης, βασικό ήταν ότι ήθελα πάντα το καλύτερο, έθετα πολύ υψηλούς στόχους. Ήθελα καλή σχολή, καλούς καθηγητές και ως επαγγελματίας χορευτής πια προσπαθούσα να στοχεύσω σε δυνατές εταιρίες. Όπως λένε, «Βάλε στόχο το φεγγάρι και αν τυχόν αστοχήσεις, ίσως πετύχεις κανένα αστέρι».

Πρέπει να θέτουμε υψηλούς στόχους για να κατακτήσουμε το όνειρό μας;

Ο Στιβ Τζομπς έλεγε «Be hungry! Be foolish!». Ζούμε σε μια εποχή που οι συνθήκες μάς κλέβουν το συναίσθημα, την εμπιστοσύνη στον εαυτό μας, και οι πολιτικοί προσπαθούν να μας κάνουν να εξαρτώμαστε μόνο από αυτούς. Νιώθω ότι είναι πολύ σημαντικό να είσαι πεινασμένος, να έχεις μια αθώα αφέλεια και να κυνηγάς ειλικρινά το όνειρό σου. Στην τέχνη το χρειάζεσαι αυτό.

Ποιον ή τι θυσιάσατε για την καριέρα σας;

Θυσίασα την οικογένειά μου. Μόλις ξανασυνάντησα τον πατέρα μου, 77 ετών σήμερα, με τον οποίο δεν είχαμε επικοινωνία τα τελευταία 32 χρόνια, επειδή ήθελα να γίνω χορευτής. Αλλά και η οικογένεια η δική μου δεν έχει μια νορμάλ ζωή μαζί μου. Δύο μέρες είμαι εκεί, δύο μέρες εδώ. Στο Βερολίνο, στη Βερόνα, στη Ζυρίχη, στη Βιένη, στην Αθήνα και ξανά πίσω. Ο γιος μου λέει «είσαι συνέχεια σε ένα αεροδρόμιο». Δυστυχώς, δεν μπορείς να τα έχεις και τα δύο σε αρμονία. Θυσίασα την προσωπική μου ζωή για την καριέρα μου.

Τι κάνει κάποιον «καλλιτέχνη»;

«Καλλιτέχνες» υπάρχουν σε όλους τους τομείς: στο θέατρο, στη νομική, στα οικονομικά, στον αθλητισμό, στην πολιτική. Αποκαλείς κάποιον «καλλιτέχνη» επειδή έχει μια τρέλα μέσα του να υπερβεί τα όρια, να σπάσει τους φραγμούς και έχει το κουράγιο να υποστηρίξει τους ανθρώπους που υπερβαίνουν τον εαυτό τους, Θα επιστρέψω πάλι στον Στιβ Τζομπς που λέει ότι ο καλλιτέχνης πρέπει να είναι διαρκώς πεινασμένος για περισσότερους ρόλους, περισσότερα σόου, περισσότερες σκηνές. Και μετά έχει ανάγκη από μια σκηνή για να εκτονώσει όλη αυτή την τρέλα που έχει μέσα του.

Τι είναι αυτή η πείνα; Ματαιοδοξία;

Είναι πάντως μια πολύ κακή συνήθεια. Υπάρχουν δύο πλευρές, ειδικά αν είσαι επιτυχημένος καλλιτέχνης. Δεν είναι ότι θέλεις μόνο εσύ περισσότερα, αλλά και ο κόσμος περιμένει περισσότερα από σένα. Ο κόσμος κάνει την επιτυχία ενός καλλιτέχνη, όταν δηλαδή αποζητά όλο και περισσότερα από αυτά που έχεις να δώσεις.

Πιστεύετε ότι η κρίση -οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά- θα ωθήσει τον κόσμο πιο κοντά στην τέχνη; Θα δούμε νέα καλλιτεχνικά ρεύματα να γεννιούνται;

Έτσι κι αλλιώς θα είναι νέα, γιατί τίποτα δεν είναι το ίδιο πια. Πριν υπήρχε μια διάσπαση εδώ στην Ελλάδα, μια απομόνωση, ο καθένας ήταν κλεισμένος στο βασίλειό του, στους φίλους του, στο μικρόκοσμό του. Τώρα υπάρχει περισσότερη συνεργασία, μεγαλύτερος διάλογος και αυτή είναι μια καλή αρχή. Και ναι είναι αλήθεια ότι περισσότεροι πάνε στο θέατρο τώρα παρά στις καλές εποχές. Γιατί φοβούνται να ανοίξουν την τηλεόραση όταν πάνε σπίτι και να ακούσουν όλες αυτές τις δυσάρεστες προβλέψεις για το μέλλον. Ενώ πηγαίνοντας στο θέατρο νιώθεις ότι «αναπνέεις» για δυο ώρες. Χάνεσαι μέσα σε φανταστικούς κόσμους, χωρίς να πρέπει να μιλάς ή να τηλεφωνείς.

Τι συμβουλή θα δίνατε σε ένα γονιό που δεν θέλει το παιδί του να γίνει χορευτής, ειδικά αν είναι αγόρι;

Αυτό που θα έλεγα στους νέους γονείς είναι να μάθουν τα παιδιά τους καλύτερα, να ανακαλύψουν τα προσόντα τους και να προσπαθήσουν να υποστηρίξουν το ταλέντο τους. Να τους προσφέρουν, αν έχουν τη δυνατότητα, όσο το δυνατόν μεγαλύτερη γκάμα παιδείας. Ποτέ δεν μου πέρασε από το μυαλό να επιβάλλω στα παιδιά μου να ασχοληθούν με κάτι. Το μόνο που προσπάθησα ήταν να τους προσφέρω μουσική εκπαίδευση, γιατί ήθελα να έρθουν σε επαφή με τον υπέροχο κόσμο της μουσικής, αλλά με τα δύο μου μεγάλα παιδιά το εγχείρημα δεν πέτυχε. Θα προσπαθήσω με τα δύο μικρότερα, όμως.

Ποιο cultural tip θα δίνατε σε έναν τουρίστα που θα επισκεπτόταν την Ελλάδα;

Αυτό που θα του έλεγα σίγουρα είναι να μην επιστρέψει στην Ελλάδα για να ελέγξει αν έχουν αποκαταστήσει περισσότερες πέτρες στην οροφή της Ακρόπολης. Ιταλοί φίλοι μου που ζουν χρόνια εδώ λατρεύουν το ελληνικό θέατρο. Λένε ότι είναι φανταστικό. Δυστυχώς εγώ λόγω της γλώσσας δεν μπορώ να το εκτιμήσω. Ξέρω ότι υπάρχουν πολύ αξιόλογες θεατρικές παραστάσεις. Πηγαίνω σε τυπικά τουριστικά μέρη και προσπαθώ να απολαύσω αυτή την ιδιότητά μου εδώ.

Όταν είστε ψυχολογικά πεσμένος, ποια σκέψη σας κάνει να συνεχίσετε;

Χρειάζομαι ηρεμία και να μείνω λίγη ώρα απομονωμένος με τον εαυτό μου. Αυτό με επαναφορτίζει απίστευτα. Όταν είμαι στην Αθήνα και έχω μια κακή μέρα, επειδή μένω στην Καλλιθέα, σταματάω με το τρένο στο Μοναστηράκι και περπατάω ως το Θησείο. Περνάω από τη Ρωμαϊκή Αγορά, από την Ελληνική Αγορά, βλέπω την Ακρόπολη... Αυτή η βόλτα με αναζωογονεί απίστευτα. Να κοιτάς τον ήλιο να δύει και να σκέφτεσαι ότι αύριο είναι μια άλλη μέρα και ο ήλιος θα ανατείλει ξανά.

H φωτογράφιση έγινε στην Εθνική Λυρική Σκηνή στη διάρκεια της γενικής πρόβας του έργου Δον Κιχώτης.

Μάρτιος 2012

Πηγή: http://www.madamefigaro.gr