Η Αναστασία Λύρα, ιδρύτρια του Μικροσκοπικού Θεάτρου, μας συστήνεται, μιλάει για αυτά που την οδήγησαν στον Χορό και για όσα την εμπνέουν.Μιλήστε μας για εσάς, πώς αρχίζει κανείς να ασχολείται με τον χορό, ποιες είναι οι σπουδές σας?
Το χορό τον έχουμε όλοι μέσα μας. Άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο. Σα μια παρακαταθήκη της ίδιας της ανθρώπινης φύσης. Όταν αυτή η «παρακαταθήκη» ξυπνήσει, γιατί έχουμε ανάγκη να εκφραστούμε με το σώμα μας, γιατί έχουμε δει ένα συναρπαστικό χορευτή που μας εμπνέει, τότε είναι πιθανό να θελήσουμε ορισμένοι από εμάς να ασχοληθούμε με το χορό πάνω από όλα τα άλλα. Κάπως έτσι αρχίζει και η δική μου ιστορία. Οι σημαντικότερες σπουδές μου ήταν αυτές στην Κρατική Σχολή Χορού στην Αθήνα και κατόπιν ό,τι έκανα στη Νέα Υόρκη για 3 περίπου χρόνια, τη δεκαετία του '80. Είχα την τύχη να βρεθώ σε αυτή τη μητρόπολη, στην καλύτερη στιγμή της για το χορό.
Πείτε μας δύο λόγια για το Μικροσκοπικό Θέατρο. Τι σας έκανε να προχωρήσετε στην δημιουργία του και ποιο το όραμά σας?
Το Μικροσκοπικό Θέατρο το ανακάλυψα στα θεμέλια του σπιτιού μου, προϊόν μιας εκσκαφής που μας αποκάλυψε την αρχαία τοιχοποιία που καθορίζει το χώρο της σκηνής. Είχα υπόψη μου να δημιουργήσω ένα θέατρο, αλλά το αναζητούσα αλλού, μέχρι τη στιγμή της ανακάλυψης του Μικροσκοπικού Θεάτρου. Το όραμά μου σχετίζεται πάνω από όλα με τη διάδοση της τέχνης του αυτοσχεδιασμού στο χορό.
Ποιους χορογράφους θαυμάζετε ιδιαίτερα? θεωρείτε πως το έργο σας έχει επιρροές από αυτούς?
Δύο χορογράφους θαυμάζω ιδιαίτερα. Τον George Balanchine και τον Merce Cunningham, οι οποίοι σίγουρα με έχουν εμπνεύσει. Με αυτή την έννοια, ναι, με έχουν επηρεάσει. Αλλά δε θα έλεγα ότι μοιάζει η δουλειά μου με αυτό που έκαναν εκείνοι.
Ποια η θεματολογία των χορογραφιών σας και ποια τα ζητήματα που θέτει ο χορός σήμερα?
Το θέμα μου είναι πολύ συχνά οι ίδιοι οι χορευτές. Είναι αυτοί που με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και χαρίσματά τους μου δείχνουν κάθε φορά το δρόμο που θα πάρει το έργο. Πολύ σπάνια έχω διαλέξει ένα θέμα για να βρω κατόπιν τους χορευτές που θα το υπηρετήσουν καλύτερα. Με εξαίρεση λίγες (δύο ως τρεις) περιπτώσεις που πρωταγωνίστησε στο έργο η αφήγηση, η ιδιαιτερότητα του κάθε χορευτή ή της κάθε ομάδας χορευτών και η κίνηση των σωμάτων, ιδωμένη από μια λίγο διαφορετική κάθε φορά σκοπιά, θα έλεγα πως είναι η αφετηρία μου. Τα θέματα τα βρίσκουμε κατόπιν στο δρόμο, στην πορεία. Η μουσική μπορεί κι αυτή να έχει καταλυτική δράση και να καθορίζει την πορεία του χορευτικού έργου. Εξίσου με ενδιαφέρει ο χορός στη σιωπή. Ο χορός σήμερα, όπως η Τέχνη γενικότερα, μπορεί να θέτει πάμπολλα θέματα. Οι προσωπικές μου προτιμήσεις κατευθύνονται προς εκείνα τα έργα που άμεσα ή έμμεσα σχολιάζουν την ανθρώπινη κατάσταση. Γιατί η τέχνη του χορού είναι τρόπον τινά η πλέον «αρμόδια» για να διαχειριστεί αυτά τα θέματα.
Ποιος ο σκοπός της Τέχνης σε μια χώρα που αγωνίζεται για την επιβίωσή της?
Δεν πιστεύω πως η Τέχνη παίζει περισσότερο ή λιγότερο σημαντικό ρόλο, αν η κοινωνία είναι ή δεν είναι σε κρίση. Σε μια πρόσφατη συνέντευξή του ο Peter Brook, που είναι σοφός, λέει για το θέατρο, πως μας είναι και θα μας είναι χρήσιμο, όσο χρήσιμο μας είναι και το φαγητό. Ποιος είναι ο σκοπός της Τέχνης; Ποιος είναι ο σκοπός του φαγητού; Θα έλεγα πως είναι τροφή και το ένα και το άλλο.
Τι σκεφτόσαστε για το μέλλον? Πώς φαντάζεστε το δικό σας αύριο ως καλλιτέχνη και ως άνθρωπο?
Θα ήθελα απλά να συνεχίσω αυτό που κάνω. Φιλοδοξία μου είναι αυτό που κάνω να μη συμβαίνει στο κενό, αλλά να εγγράφεται σε ένα πολιτιστικό γίγνεσθαι.
Ποια τα σχέδιά σας για φέτος?
Φέτος, θα παρουσιάσουμε ένα συνεχές πρόγραμμα παραστάσεων με το γενικό τίτλο Είναι Καιρός, που βασίζονται στην αυτοσχεδιαστική κίνηση, το πρώτο και το τελευταίο Σάββατο κάθε μήνα, μέχρι και τις 06 Ιουνίου 2015. Αυτό το Σάββατο, 06/12, στις 20.00 παρουσιάζουμε το πρόγραμμα Mar del Tiempo ( Η θάλασσα του χρόνου) ένα στοχαστικό γυναικείο σόλο, που κορυφώνεται υπό τους καταιγιστικούς ήχους αφρικανικών κρουστών, τη στιγμή που αυτοί συναντούν τους Maurice Ravel και Felix Mendelssoh, με την Αλίκη Κόντζιου-Γούσα.
Copyright: Dancetheater.gr (2014)
Ποια τα σχέδιά σας για φέτος?
Φέτος, θα παρουσιάσουμε ένα συνεχές πρόγραμμα παραστάσεων με το γενικό τίτλο Είναι Καιρός, που βασίζονται στην αυτοσχεδιαστική κίνηση, το πρώτο και το τελευταίο Σάββατο κάθε μήνα, μέχρι και τις 06 Ιουνίου 2015. Αυτό το Σάββατο, 06/12, στις 20.00 παρουσιάζουμε το πρόγραμμα Mar del Tiempo ( Η θάλασσα του χρόνου) ένα στοχαστικό γυναικείο σόλο, που κορυφώνεται υπό τους καταιγιστικούς ήχους αφρικανικών κρουστών, τη στιγμή που αυτοί συναντούν τους Maurice Ravel και Felix Mendelssoh, με την Αλίκη Κόντζιου-Γούσα.
Copyright: Dancetheater.gr (2014)
Η Αναστασία Λύρα Γεννήθηκε το 1953 στην Καστοριά. Η βυζαντινή φυσιογνωμία και η ομορφιά της γενέθλιας πόλης και οι ποντιακές ρίζες του πατέρα της θα καθορίσουν τη χορευτική της ταυτότητα. Μετά την ολοκλήρωση των εγκύκλιων σπουδών της, έρχεται στην Αθήνα για να σπουδάσει στην Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης (1973-77), την πρώην Σχολή της Κούλας Πράτσικα. Στη διάρκεια της τετραετούς της φοίτησης, η Αναστασία Λύρα θα έχει την τύχη να μαθητεύσει κοντά σε πολύ σημαντικούς δασκάλους, από τους οποίους ιδιαίτερη σημασία για τη διαμόρφωσή της είχαν η ίδια η Κούλα Πράτσικα στον αυτοσχεδιασμό και τη σύνθεση, η Ολυμπία Γελοδάρη στον κλασικό χορό, η Καίτη Ρωμανού στην ιστορία της μουσικής και η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα στην ιστορία της τέχνης.
Το 1978 αναχωρεί για να συνεχίσει τις σπουδές της στο Λονδίνο. Εκεί θα παραμείνει έως το 1980, παρακολουθώντας μαθήματα κλασικού χορού με τη Cleo Nordi και σύγχρονου χορού στο The Place.
Στη συνέχεια, σπουδάζει Ιστορία του Χορού στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (N.Y. U.), από όπου το 1982 αποκτά δίπλωμα Master of Arts. Παράλληλα, παρακολουθεί μαθήματα σύγχρονου χορού στη σχολή του Erick Hawkins και σεμινάρια Ιδεοκίνησης με τον André Bernard και παρακολουθεί εντατικά τη χορευτική ζωή της πόλης που τ/οτε ήταν το παγκόσμιο κέντρο του χορού.
Καθοριστική σημασία στην εξέλιξή της ως χορεύτριας και χορογράφου είναι η μαθητεία της κοντά στον Robert Ellis Dunn στο Columbia University αλλά και αλλού, στον αυτοσχεδιασμό, τη χορογραφία και την Laban Movement Analysis. Είναι ο δάσκαλος που τη συμβούλεψε: τελείωσε το Masters σου και βάλε το στο συρτάρι. Πρέπει να ασχοληθείς με το χορό ως δημιουργός και όχι ως θεωρητικός! Επιστρέφοντας στην Αθήνα το 1982, διδάσκει σύγχρονο χορό σε επαγγελματικές σχολές και αρχίζει τη σταδιοδρομία της ως χορεύτρια και χορογράφος το 1984 με την ομαδική χορογραφία Κίνηση I για 14 χορευτές και το σόλο Τάμπλα, που παρουσιάστηκαν στο στούντιο χορού της Μαίρης Τούτση. Το 1985, παρουσιάζει το σόλο Τάμπλα και ένα δεύτερο σόλο με τίτλο Τοπία στο Chisenhale Dance Space, στο Λονδίνο.
Το 1986, εμφανίζεται στην Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης με την πρώτη της σόλο παράσταση μεγάλου μήκους Κίνηση ΙΙ-Τοπία, στην οποία συνοψίζονται οι προβληματισμοί της. Μέσα από το έργο αυτό, που γρήγορα εξελίχθηκε από χορογραφία σε αυτοσχεδιαστική παράσταση και το οποίο παρουσίαζε επί πέντε χρόνια, από το 1986 έως το 1991, διαμόρφωσε ένα προσωπικό κινητικό ιδίωμα και ενίσχυσε τη σταθερότητα της σχέσης της με τον αυτοσχεδιασμό.
Το 1987 συνθέτει τη δεύτερη σόλο παράσταση Κίνηση III - Δωμάτιο. Ο χώρος αναφοράς είναι εδώ –όπως λέει και ο τίτλος- ο κλειστός, εσωτερικός, ιδιωτικός χώρος, σε αντίθεση με την αναφορά στο χώρο της φύσης της πρώτης δουλειάς της.
Τα δύο αυτά έργα είχαν παράλληλη πορεία και για πέντε χρόνια αποτελούσαν τον πυρήνα της ατομικής δουλειάς της, σε συνδυασμό με τις συνεργασίες στη βάση του αυτοσχεδιαστικού ντούο μεγάλης διάρκειας με μουσικούς αυτοσχεδιαστές.
Το 1989 αρχίζει τη συνεργασία της με τον Ρωσο-ισραηλινό πιανίστα Vyacheslav Ganelin στο Θέατρο Κάβα της Αθήνας, συνεργασία που συνεχίζεται το 1990 και 1991 με περιοδεία στην Ελλάδα με το έργο Opus a Duo και, αργότερα, το 1996, στη Μόσχα, την Αγία Πετρούπολη και το Βίλνιους της Λιθουανίας. Με το Γερμανό κοντραμπασίστα Peter Kowald συνεργάζεται στην παράσταση Spirit of Adventure σε περιοδείες στην Ελλάδα και τη Γεωργία το 1990 και 1991.
Τον Ιούλιο του 1990 παίρνει μέρος ως χορεύτρια στο Cecil Taylor Dance Project, στο Βερολίνο, με τη διεύθυνση του Αμερικανού πιανίστα της Free Jazz Cecil Taylor, με τον οποίο παρουσιάζει τον επόμενο χρόνο, στο Θέατρο της Ρεματιάς στο Χαλάνδρι την αυτοσχεδιαστική ντούο παράσταση Improvisation for dance and music. Πραγματοποιεί ντούο παραστάσεις με τον Πόντιο λυράρη Ηλία Παπαδόπουλο (1988 και 1995) και τον Κρητικό λυράρη Ψαραντώνη (1996).
Τον Απρίλιο του 1994 χορογραφεί για την ομάδα της Βάσως Μπαρμπούση «Ωκυρόη» τον Χορό των Σημείων. Την ίδια χρονιά παρουσιάζει στην Αθήνα άλλες δύο χορογραφίες - παραστάσεις της, όπου χορεύει η ίδια με τη Νατάσα Αβρά: Σονατίνα και ...Σιωπή είναι το αίμα σάρκας που τραγουδάει. Τα δύο αυτά έργα στα οποία, για πρώτη φορά εμφανίζεται στη σκηνή με άλλον χορευτή επί σκηνής, προετοιμάζουν και το πέρασμά της στην ομαδική χορογραφία.