Ε και;

Ο ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ-XΟΡΟΓΡΑΦΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΛΙΤΙΝΑΣ ΜΙΛΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ
«ΚΟΥΑΡΤΕΤΟ» ΤΟΥ HEINER MÜLLER
"Οι μάσκες αναλώθηκαν fin de partie..." (H. Müller, «Βρυκόλακας», 1995)
Έτσι, με το πρόσωπο στραμμένο στα ερείπια της Ευρώπης, παραφράζοντας τα λόγια του συγγραφέα που θέλει την πλάτη στραμμένη, παρακολουθώ τις πολιτικές εξελίξεις και τους εξουσιαστικούς μηχανισμούς, παγιδευμένος στη δυναμική κυρίαρχων και υποταγμένων, μέσα σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία δίχως ταυτότητα με μολυσμένο με βία τον κοινωνικό της ιστό και αλλοτριωμένες τις ανθρώπινες συνειδήσεις... έναν ακήρυχτο πόλεμο, μιας και κάθε γενιά, σαν κατάρα, οφείλει να ζει τουλάχιστον ένα• μια εφιαλτική αντανάκλαση της ιστορίας.
Η βία και η σκληρότητα, που κατακλύζουν ολοσχερώς το τοπίο, ως προϊόντα μιας εξαιρετικά μελετημένης στρατηγικής, καταναλώνονται απερίσκεπτα σε ημερήσια βάση και το έγκλημα δεν έχει ανάγκη πια κανένα ιδεολογικό πρόσχημα. Ένα "επειδή μπορώ", δίχως αιτιολογία, είναι ικανό να θέσει σε λειτουργία το πιο εφιαλτικό σχέδιο του εξανδραποδισμένου, ακόρεστου και ανικανοποίητου ανθρώπου με μοναδικό στόχο την απόλαυση μιας, έτσι κι αλλιώς, εφήμερης, πλην όμως ηδονικής, υπεροχής.
Στο Κουαρτέτο (1980) ο Heiner Müller οικειοποιείται τους δυο βασικούς χαρακτήρες, του Υποκόμη ντε Βαλμόν και της Μαρκησίας ντε Μερτέιγ, του έργου του Choderlos de Laclos Επικίνδυνες σχέσεις (1782) ενσωματώνοντας σε αυτούς τη μελαγχολία και την πικρία της φθοράς ενός κόσμου σε παρακμή. Η διάχυτη ειρωνεία του αρχικού κειμένου συμπυκνώνεται επικίνδυνα στο έργο του Müller εκτοπίζοντας σταδιακά τον εναπομείναντα αισθησιασμό των κάποτε εραστών. Η αρχετυπική πάλη των φύλων αποκτά λυσσαλέες διαστάσεις εξόντωσης, σε ένα παιχνίδι υποταγής και ταπείνωσης, πίσω από το προσωπείο του έρωτα. Ο ναρκισσισμός, η υποκρισία ως αποτέλεσμα μιας ισχυρά οργανωμένης σαθρής κοινωνίας και η υστεροβουλία των συγκρουόμενων προσώπων σε ένα περιβάλλον αφόρητης πλήξης δημιουργεί ένα εκρηκτικό μείγμα. Ο αινιγματικός διττός χωροχρόνος που ορίζει ο συγγραφέας δίχως "ή" διαζευκτικό (σαλόνι πριν από τη Γαλλική Επανάσταση. Καταφύγιο - μπούνκερ - μετά τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο) εμποτίζει το έργο με τη μυλλερική χαμένη ψευδαίσθηση περί επιτυχίας των επαναστάσεων.
Η μεταγραφή του συγκεκριμένου έργου σε χορό απαιτεί εξαιρετικά λεπτούς χειρισμούς καθώς φέρει σε πολλαπλά επίπεδα στοιχεία της κοσμοαντίληψης του συγγραφέα, η φιλοσοφική ματιά του οποίου είναι αδύνατον να αφαιρεθεί δίχως να επιφέρει μια απλουστευμένη αφήγηση. Επιλέγω έτσι μια αποσπασματική ανάγνωση φράσεων που ξεπηδούν σαν σκέψεις σε όλη τη διάρκεια της παράστασης δημιουργώντας τομές στον δραματικό ειρμό και σχολιάζοντας έμμεσα τη δράση. Ψάχνω σωματικά, καθώς το σώμα δεν ψεύδεται, το ψεύδος και την υποκρισία ως μέσο σαγήνης και ερωτικού καταναγκασμού σε έναν μη ρεαλιστικό αργό κινησιολογικό κώδικα. Αναζητώ τη διάβρωση της ειρωνείας που αναπτύσσεται στην καθεαυτή δράση σε ρωγμές ακινησίας στις οποίες, η ειρωνεία, όχι μόνο δεν εξασθενεί, καθώς δεν εκτείνονται χρονικά, αλλά αντίθετα αποσυμπυκνώνεται ακαριαία. Χρησιμοποιώ το χορό flamenco, που είναι το εκφραστικό μου εργαλείο, σε μια πιο εμπλουτισμένη μορφή προκειμένου να υπηρετήσει σκηνικά το έργο. Αφαιρώ εξ ολοκλήρου τη μουσική flamenco, όχι γιατί δεν πιστεύω στη δύναμή της, αλλά επειδή θεωρώ πιο κατάλληλη την κλασική προκειμένου να αποδοθούν οι λεπτές αποχρώσεις των σκηνών. Εξάλλου η πολυπλοκότητα της σύνθεσης ενός κλασικού κομματιού με οδηγεί ασυναίσθητα στην πολυδιάστατη και "εξευγενισμένη" ιδιοσυγκρασία των προσώπων. Τοποθετώ τα τεκταινόμενα σε διπλό χρόνο, από το μπούνκερ πίσω στο σαλόνι, στο πλαίσιο ενός παιχνιδιού μεταμφιέσεων που έχουν στήσει οι δυο βασικοί χαρακτήρες, μέσα στο οποίο αφηγούνται και εκτελούν τα προμελετημένα, με ευφυΐα, σχέδια εξόντωσης των υποχείριών τους. Διαμορφώνω το σκηνικό χώρο σε μια σκακιέρα ανθρώπινης κλίμακας, τόπο θανάτου, με πιόνια εραστών-ερωμένων και τοποθετώ τους θεατές στη νοητή 1η & 8η γραμμή σε μια συμβολική εμπλοκή. Τη σκηνική εγκατάσταση συμπληρώνει το μπουντουάρ-θυσιαστήριο της Μαρκησίας, που περιβάλλεται από καθρέφτες, οι πολλαπλές αντανακλάσεις των οποίων γεννούν μιαν απατηλή αίσθηση λύτρωσης ακόμη και την τελευταία στιγμή.
"... Αντί για τείχη ολόγυρά μου καθρέπτες έχουν στηθεί
Το βλέμμα μου αναζητά το πρόσωπό μου. Άδειο το γυαλί"
(H. Müller, «Βρυκόλακας», 1995)

ΣΤΑΥΡΟΣ ΛΙΤΙΝΑΣ: Γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ και εξειδικεύτηκε στο βιοκλιματικό σχεδιασμό και την αρχιτεκτονική εσωτερικών χώρων. Έργα του έχουν δημοσιευθεί επανειλημμένα στον Τύπο. Σε ηλικία 10 ετών ήρθε σε επαφή με τη ζωγραφική, τη μουσική και το χορό. Πρώτος χορευτής της ομάδας του Λυκείου Ελληνίδων Ηρακλείου και Αθήνας, για δώδεκα έτη, σε πολυάριθμες παραστάσεις, ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίζουν οι εκδηλώσεις «ΑΘΗΝΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ» (ΣΤΟΑ ΑΤΤΑΛΟΥ, ΒΕΑΚΕΙΟ 1985). Σολίστ του κουβανέζικου συγκροτήματος ALEX DONNER (ΛΥΚΑΒΗΤΤΟΣ, ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ 1988). Χορογράφος των παραστάσεων «TANGUEDIA» και «AMOR DE UNA NOCHE» μουσική Astor Piazzola (ΒΕΑΚΕΙΟ, ΠΕΙΡΑΙΑΣ 1992-1993). Ξεκίνησε Flamenco με τον Carlos. Μαθήτευσε με διάσημους χορευτές και χορογράφους όπως: Antonio Canales, Eva Yerbabuena, Juana Amaya, Rafaela Carrasco, Joaquin Grilo, Andres Marin, La Tati, Maria Magdalena, Joaquin Ruiz, Manolo Marin, Javier La Torre, La Chiqui, Torombo, Alejandro Granados, Pilar Ortega, Antonio Pipa, Mercedes Ruiz, Manuel Betanzos, Rafael Campallo, Ursula Lopez κ.α. Το 1992 ίδρυσε το "ARROYO", την πρώτη σχολή Flamenco στην Αθήνα. Έκανε μετακλήσεις σπουδαίων χορευτών και χορογράφων στην Αθήνα όπως: Juana Amaya, Rafaela Carrasco, Joaquin Grilo, Andres Marin, La Tati, Manolo Marin, Mercedes Ruiz, Manuel Betanzos, Rafael Campallo, Hazel Acosta, Lina Dolores Vega, Sylvana Gironi, Rosanna Maya, Linda Vargas, και Ursula Lopez. Σολίστ στο έργο «DISCORDIA DE ANDALUCIA» σε περιοδεία στην Ελλάδα (1993). Πρωταγωνιστής στο έργο «ΜΑΤΩΜΕΝΟΣ ΓΑΜΟΣ» του F. G. Lorca, χορογραφία Hazel Acosta με συμμετοχή της μεγάλης ντίβας του Flamenco, La Tati (ΒΕΑΚΕΙΟ, ΠΕΙΡΑΙΑΣ 1994). Σολίστ της ομάδας "DANZA NOVENTA" (OUDE LIBERTAS, CAPE TOWN 1994). Guest Artist της ομάδας "DANZA NOVENTA", στις παραγωγές «TABLAO FLAMENCO I & II» (1994), «CARMEN» (1995), «BLOOD WEDDING» (1995), και «RITMO» (1996) με εξαιρετικές κριτικές (CIVIC OPERA, JOHANNESBURG). Πρωταγωνιστής και πάλι στο «ΜΑΤΩΜΕΝΟ ΓΑΜΟ» του F. G. Lorca, χορογραφία Hazel Acosta και στο «VIBRACIONES DE FLAMENCO», με συμμετοχή του διάσημου τραγουδιστή Talegon de Cordoba (ΛΥΚΑΒΗΤΤΟΣ, ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ 1996). Σκηνοθέτης και σολίστ της παράστασης «CUERPO Y ALMA» με διάσημους καλλιτέχνες από το διεθνή χώρο όπως: Jose Parrondo, Roland Hoffmann, Miguel Aragon, Reiner Witzel, Alfonso Garrido, Ludmila Soldatova, Nebojsa Jasarevic (ΙΛΙΣΙΑ, ΑΘΗΝΑ - ΑΣΤΟΡΙΑ, ΗΡΑΚΛΕΙΟ 2000). Χορογράφος και σολίστ της παράστασης «VIENTO DEL SUR» με τη σοπράνο K. Delmer και το κουαρτέτο εγχόρδων «ROMIDO» (ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ & ΧΑΝΙΩΝ 2002). Παραγωγός και χορογράφος της ομάδας «ARROYO NUEVO» με σημαντικές παραστάσεις όπως: «ARROYO – 10 AÑOS» (ALTERA PARS, ΑΘΗΝΑ 2002), «COLORES DE OTOÑO» (ΚΝΩΣΣΟΣ, ΑΘΗΝΑ 2003), «ARENA» (ALTERA PARS, ΑΘΗΝΑ 2006), «ENSAYO» (ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΘΕΑΤΡΟ, ΑΘΗΝΑ 2007), «VERDE» (ΗΒΗ, ΑΘΗΝΑ 2008), «CANDELA» (ΗΒΗ, ΑΝΤ. ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣ, ΑΘΗΝΑ 2009). Βασικός δάσκαλος της σχολής ARROYO NUEVO από το 1998 μέχρι σήμερα. Προσκεκλημένος δάσκαλος στο Ηράκλειο και το Ρέθυμνο (1998-2002). Έχει παρακολουθήσει μαθήματα υποκριτικής με την Άντζελα Μπρούσκου (2002-2006) και έχει εμφανισθεί ως ηθοποιός στο ρόλο του Lux με το ΘΕΑΤΡΟ ΔΩΜΑΤΙΟΥ στο υπαρξιακό θρίλερ του Albert Ostermaier «ΗΡΘΕ Η ΩΡΑ. ΤΟΜΗ», σκηνοθεσία Άντζελα Μπρούσκου (ΧΟΡΟΡΟΕΣ, ΑΘΗΝΑ 2004). Έκανε την κίνηση στο «ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΜΠΕΡΝΑΡΝΤΑ ΑΛΜΠΑ» του F.G.Lorca, σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού (ΘΕΑΤΡΟ ΟΔΟΥ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ, ΑΘΗΝΑ 2010), την κίνηση και τα σκηνικά στο «ΗΜΕΡΩΜΑ ΤΗΣ ΣΤΡΙΓΓΛΑΣ» του W. Shakespeare, σκηνοθεσία Φωτεινής Μπαξεβάνη (ΘΕΑΤΡΟΝ, ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ, ΑΘΗΝΑ 2014), τα σκηνικά στις «ΒΑΚΧΕΣ» του Ευριπίδη, σκηνοθεσία Άντζελας Μπρούσκου (ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ 2014 και σε άλλα 12 θέατρα της Ελλάδας), τα σκηνικά στα «ΠΙΚΡΑ ΔΑΚΡΥΑ ΤΗΣ ΠΕΤΡΑ ΦΟΝ ΚΑΝΤ» του R.W.Fassbinder, σκηνοθεσία Άντζελας Μπρούσκου (ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ 2014), τα σκηνικά και τα κοστούμια στο «ΛΕΩΦΟΡΕΙΟ Ο ΠΟΘΟΣ» του Τ. Williams, σκηνοθεσία Levan Tsuladze (ΘΕAΤΡΟ ΑΝΕΣΙΣ 2014), τα σκηνικά στο «ΕΓΚΛΗΜΑ & ΤΙΜΩΡΙΑ» του F. Dostoevsky σκηνοθεσία Levan Tsuladze (ΘΕAΤΡΟ ΑΝΕΣΙΣ 2015). Οι πρόσφατες χορογραφικές και σκηνοθετικές δουλειές του με την ομάδα του ARROYO NUEVO, που έχουν κοινό άξονα τη βία και τον καταναγκασμό, είναι το «ΔΕΙΠΝΟ GOURMET?», θεατρική μεταφορά του μυθιστορήματος του Curzio Malaparte «ΤΟ ΔΕΡΜΑ» (ΘΕΑΤΡΟΝ, ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ, ΑΘΗΝΑ 2011 & ΚΗΠΟΘΕΑΤΡΟ Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ, ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 2011) και το «ΔΕΣΠΟΙΝΙΣ ΤΖΟΥΛΙΑ» του August Strindberg, (ARROYO, ΑΘΗΝΑ 2014-2015 & ΝΥΝ+ΑΕΙ, ΗΡΑΚΛΕΙΟ 2015) όπου υπέγραψε τη μουσική επιμέλεια, τα σκηνικά, τους φωτισμούς, τα κοστούμια και χόρεψε στο ρόλο του Ζαν. Το έργο παίχθηκε 2 συναπτά έτη (111 παραστάσεις) και εντυπωσίασε κοινό και κριτικούς.