Εντυπώσεις από τον Ερωτευμένο Σοπέν του Γιαννίκ Μποκέν, με το Μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (ΕΛΣ) από την παράσταση του Σαββάτου 10-5-2014, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς.

(Η ίδιοι πρωταγωνιστές θα χόρευαν και την Τρίτη 13-5-2014, σύμφωνα με το πρόγραμμα)

Γενικά

Η επιτυχία ενός καλλιτεχνικού έργου, όπως είναι ένα μπαλέτο, εξαρτάται από το βαθμό με τον οποίο αγγίζει τον ψυχικό κόσμο και την αισθητική του θεατή. Δεν έχει σημασία η τεχνοτροπία που θα χρησιμοποιήσει ο δημιουργός, που εν προκειμένω είναι αρκετά κλασική.

Ο «Ερωτευμένος Σοπέν» αποτελεί την πρώτη χορογραφία του Γάλλου δάσκαλου του χορού Γιαννίκ Μποκέν. Ο δημιουργός το παρουσίασε για πρώτη φορά, στη σημερινή του μορφή, τον Οκτώβριο του 2013 στην Όπερα Κωνσταντινουπόλεως με τον τίτλο «Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου». Έχει αντλήσει το σενάριό του από το εξαιρετικό ομότιτλο λογοτεχνικό έργο του Γκαίτε.

Το έργο επενδύεται με μουσική του Φρεντερίκ Σοπέν παιγμένη στο πιάνο. Παρομοίως μουσικές του Σοπέν έχουν επιλέξει πολλοί και σημαντικοί χορογράφοι στο παρελθόν, παρότι ο μεγάλος συνθέτης δεν συνέθεσε ποτέ μουσική για μπαλέτο*. Όμως ο τίτλος «Ερωτευμένος Σοπέν» που επιλέχθηκε για την Ελληνική παράσταση είναι άσχετος με την σεναριακή υπόθεση.

Το σενάριο αφορά σε ένα δράμα πάνω στον απελπισμένο έρωτα του νεαρού Βέρθερου για την παντρεμένη Σαρλόττε, που καταλήγει στην αυτοκτονία του. Παρουσιάζεται σε 2 Πράξεις και διαρκεί περίπου 90 λεπτά, χωρίς το διάλλειμα.

Η Χορογραφία του Μποκέν

Ο Γιαννίκ Μποκέν πετυχαίνει να εκφράσει τις καταστάσεις και τα συναισθήματα του σεναρίου με τρόπο απλό και ευχάριστο. Η απλότητα συνίσταται στο ότι ο Μποκέν βασίζεται, με συντηρητικότητα, στις κινήσεις του κλασικού μπαλέτου, χωρίς να τον ενδιαφέρει ιδιαίτερα η πρωτοπορία, αν και διακρίναμε κινητικά σχήματα που δεν μας θυμίζουν κάτι. Δεν έχει δημιουργήσει κάποιες φιγούρες που να εντυπωσιάζουν με την πρωτοτυπία ή τη δυσκολία τους. Ούτε φέρνει τους χορευτές του σε ακραίες ισορροπίες όπως π.χ. ο γνωστός μας, από τις παραστάσεις του στην Ελλάδα, Μπορίς Άιφμαν. Εν τούτοις με αυτήν την απλότητα καταφέρνει να δημιουργήσει ένα καλαίσθητο θέαμα που αγγίζει το θυμικό του κοινού κάνοντάς το να νοιώσει τα συναισθήματα των πρωταγωνιστών.

Είναι σημαντικό ότι ακολουθεί πάντα το ρυθμό και την ποιότητα της μουσικής, χωρίς να τα χάνει ούτε στιγμή. Όταν η μουσική είναι ρομαντική, θλιμμένη, ζωηρή, κλπ, αντίστοιχες είναι και κινήσεις των χορευτών, φέρνοντας τον θεατή στην ανάλογη ψυχοσυναισθηματική κατάσταση.

Ιδιαίτερα τη δυσκολία, να δείξει τα συναισθήματα και τις κρυφές σκέψεις του Βέρθερου ενώπιον άλλων, φέρει εις πέρας με έναν έξυπνο τρόπο. Παγώνει κατ' επανάληψη τις κινήσεις των υπολοίπων δρώντων επί της σκηνής, σταματά να τους φωτίζει και ρίχνει τους προβολείς πάνω στον Βέρθερο και συνήθως στη Σαρλόττε. Σε αυτό το διαμορφωμένο σκηνικό χορογραφεί για τον ή τους πρωταγωνιστές τις κατάλληλες κινήσεις που εκφράζουν αυτά που συντελούνται στον εσωτερικό και φαντασιακό κόσμο του απογοητευμένου νεαρού.

Επίσης έχει ενσωματώσει μέσα στη χορογραφία ένα corps de ballet (σώμα μπαλέτου), που με την παρουσία του δίνει ανάσες από τις δραματικές εξελίξεις του σεναρίου και έναν ευχάριστο τόνο. Αποτελείται από 4+4 «αγόρια» και 4+4 «κορίτσια».

Τέλος εισάγει, με επιτυχία για μερικά λεπτά, τον ρόλο του διάσημου τραγουδιστή, που είναι καλεσμένος σε μια γιορτή. Με τον ελαφρώς κωμικό τρόπο που χειρίζεται το ρόλο χαλαρώνει για λίγο τη δραματική πλοκή της υπόθεσης και ελαφραίνει τη διάθεση του κοινού. Επί πλέον δίνει ένα διαφορετικό τόνο διασκέδασης, χάρις στο λυρικό τραγούδι που ερμηνεύει ο τραγουδιστής, για να διασκεδάσει τους καλεσμένους της γιορτής και φυσικά τους θεατές. Δεν θυμόμαστε άλλο μπαλέτο που να περιλαμβάνει και τραγούδι. Πιθανώς να αποτελεί καινοτομία.

Οι ερμηνείες

Η επιτυχία του μπαλέτου οφείλεται και στις ερμηνείες των ρόλων. Πιο συγκεκριμένα στον πρωταγωνιστικό ρόλο του Βέρθερου ο Ντανίλο Ζέκα ερμήνευσε με απλότητα και ευαισθησία, όπως το απαιτούσε ο ρόλος. Στον επίσης πρωταγωνιστικό ρόλο της Σαρλόττε, η Ευρυδίκη Ισαακίδου, εκτός από τις χορευτικές της, μας έδειξε και τις υποκριτικές της ικανότητες.

Όσον αφορά στους υπόλοιπους ρόλους πολύ καλή εντύπωση άφησε ο Ίγκορ Σιάτζκο, τόσο στην εκτέλεση της χορογραφίας, όσο και στην πειστικότητά του ως, ο επιστήθιος φίλος και συμπαραστάτης του Βέρθερου, Βίλχελμ. Σωστός ο Θανάσης Σολωμός στον μεγάλης διάρκειας, αλλά χωρίς ιδιαίτερες χορευτικές απαιτήσεις ρόλο του συζύγου της Σαρλόττε. Τέλος το corps de ballet χόρεψε σωστά, ευχάριστα και, με λίγες εξαιρέσεις, συντονισμένα.

Στον ιδιαίτερο ρόλο του διάσημου τραγουδιστή ο τενόρος Δημήτρης Πακσόγλου ήταν απολαυστικός. Άλλαξε με την παρουσία του την ατμόσφαιρα, κυριολεκτικώς.

Επιπροσθέτως αξίζει ιδιαίτερης μνείας η έξοχη ερμηνεία της μουσικής του Σοπέν στο πιάνο, από τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης, Γιώργο - Εμμανουήλ Λαζαρίδη.

Αξιοσημείωτα

Πέραν των γενικώς καλών εντυπώσεων που άφησε το έργο, ιδιαίτερη συγκίνηση πρόσφερε το τελευταίο pas de deux του Βέρθερου με την Σαρλόττε, λίγο πριν το απονενοημένο διάβημα. Η λυρικότητα της χορογραφίας σε συνδυασμό με τις ερμηνείες των Ζέκα – Ισαακίδου προσέφεραν στο κοινό την υπερχείλιση των συναισθημάτων, που οδήγησαν τον πρωταγωνιστή στην αυτοχειρία.

Επίσης ξεχωριστή εντύπωση έκανε το pas de deux των δύο φίλων, για τον τρόπο που χορογραφήθηκε η συμπαράσταση του Βίλχελμ στον Βέρθερο, για την πολύ καλή απόδοση των χορευτών και για την πειστικότατη ερμηνεία των συναισθημάτων συμπόνιας από τον Ίγκορ Σιάτζκο.

Τα υπόλοιπα στοιχεία του έργου

Τα σκηνικά του ίδιου του Ρενάτο Τζανέλλα, ήταν λιτά και εκπληρούσαν το σκοπό τους.

Τα κοστούμια ήταν σχεδιασμένα και αυτά από τον Ρενάτο Τζανέλλα. Δεν αναπαριστούσαν την χρονική εποχή του δράματος και είχαν μάλλον αδιάφορη αισθητική. Ιδιαίτερα τα φορέματα των γυναικών στην 1η Πράξη δεν άφησαν καλές εντυπώσεις, ενώ στη 2η Πράξη τα πράγματα βελτιώθηκαν. Θα ήταν καλύτερα να είχαν χρησιμοποιηθεί ρούχα εποχής, όπως έγινε στην Όπερα Κωνσταντινουπόλεως.

Σύνοψη

Η παράσταση σαν σύνολο, χωρίς να εντυπωσιάσει και χωρίς να πρωτοτυπήσει ιδιαίτερα, πέτυχε να ευχαριστήσει και να αγγίξει συναισθηματικά το κοινό, χάρη στην λυρικότητα της μουσικής, στην σεμνή κλασική χορογραφία και στις ερμηνείες των καλλιτεχνών. Θα μπορούσαμε μάλιστα να πούμε ότι το ύφος του έργου ταιριάζει πολύ στο μπαλέτο της ΕΛΣ.

Ο Γιαννίκ Μποκέν με αυτήν την πρώτη χορογραφία του κάνει μια καλή αρχή ως χορογράφος. Αντεπεξήλθε στις δυσκολίες του σεναρίου ευφυώς. Μας δείχνει ότι όχι μόνον ως δάσκαλος, αλλά και ως χορογράφος έχει δυνατότητες να προσφέρει στην υψηλή Τέχνη της Τερψιχόρης. Περιμένουμε λοιπόν με ενδιαφέρον νέες χορογραφίες του.

Χρήστος Πουγκιάλης

Ο αρθογράφος είναι μετεωρολόγος και λάτρης του μπαλέτου.

----------------------------

*Ερωτευμένος Σοπέν, Έντυπο Παράστασης ΕΛΣ, Άρθρο Σοφίας Αναστασοπούλου, Σελίς 21