Η Μαρία Γοργία μιλά στο Dancetheater.gr για την  παραγωγή «Το στρώμα»

Πιστεύεις ότι είναι μια καλή χρονική στιγμή για να ζει κάποιος στην Ελλάδα ? Εσύ σε ποια χρονική περίοδο Θα επέλεγες να ζήσεις (στην Ελλάδα) εάν μπορούσες να επιλέξεις?

Εε φυσικά και δεν είναι καλή στιγμή για να ζει κάποιος στην Ελλάδα!Όσο μαζοχισμό και να έχει κανείς, δε μπορεί να μην τον καταβάλει όλη αυτή η επισφάλεια, ο εκφοβισμός η χουντοποίηση και η άνοδος της ΧΑ στην Ελλάδα του σήμερα!

Δυστυχώς ως γυναίκα, δε θα μπορούσα να επιλέξω καμία άλλη περίοδο για να ζήσω, καθώς η πορεία της χειραφέτησης της γυναίκας στην ελληνική κοινωνία αλλά και στο δυτικό κόσμο γενικότερα, βρίσκεται στο ανώτερό της στάδιο σήμερα. Βεβαίως, θέλω να πιστεύω ότι θα συνεχιστεί η ανοδική της πορεία γιατί δεν έχει ακόμα φτάσει σε επίπεδα ολοκληρωμένης ισότητας. Θα ήθελα ίσως να είχα ζήσει τη δεκαετία του 60, αλλά όχι στην Ελλάδα. Θα προτιμούσα να είχα ζήσει ως 20άρα τη δεκαετία αυτή στη Νέα Υόρκη ή στο Παρίσι. Στην Ελλάδα, είναι παρανοικό ίσως αυτό που θα πω, αλλά θα ήθελα να είχα ζήσει για λίγο στα χρόνια της Αντίστασης...

Μέσα από το έργο σου Το στρώμα Προτείνεις, Καταγράφεις, Αναδεικνύεις, Στοχάζεσαι?

Γιατί ένα στρώμα και όχι ένα τραπέζι ή μία καρέκλα?

Το στρώμα είναι η γη, η χώρα, είναι ο τόπος που μας γέννησε και μας μεγάλωσε (ή μόνο μας μεγάλωσε). Είναι ό,τι νομίζουμε πως μας ανήκει. Είναι αυτό που παράγει, δημιουργεί αλλά και καταστρέφεται από εμάς. Το συγκεκριμένο (ελληνικό) στρώμα είναι βασανισμένο! Γεννά καρπούς, πολέμους, έρωτες, πολιτικές φυσιογνωμίες αλλά και  σώματα λαών. Βιάζεται, παίρνει φωτιά, γίνεται λιβάδι που φιλοξενεί καρπούς και ζώα, κρεβάτι, γραφείο, πολιτικό βάθρο, «ασθενής».. Το στρώμα δεν υπάρχει ποτέ μόνο του! Είναι εκεί πάντα σε σχέση με τον performer Σταύρο Αποστολάτο και αναδεικνύει τη σχέση του ανθρώπου με τον τόπο ύπαρξης του. Είναι στρώμα και όχι τραπέζι ή καρέκλα γιατί σημειολογικά ταιριάζει περισσότερο με τα παραπάνω νοήματα.

Γιατί επιλέγεις τον Σύγχρονο χορό σαν μέσο έκφρασης και όχι κάποιο άλλο είδος χορού (κλασικός χορός, jazz , hip-hop Παραδοσιακοί χοροί)

Η επιλογή του σύγχρονου χορού γίνεται για ένα σύνολο λόγων. Ο σύγχρονος χορός, όπως και κάθε σύγχρονη τέχνη, είναι η γλώσσα του σήμερα. Αν και οι τεχνικές σύγχρονου χορού στην Ελλάδα έρχονταν με καθυστέρηση (ειδικά παλιότερα) στον τόπο μας, παρόλα αυτά  κάποιοι έλληνες δημιουργοί  προσέδιδαν σε αυτές τις τεχνικές μια ιδιαιτερότητα, και επομένως μια αίσθηση του καινούριου, καθώς έβαζαν δημιουργικά το προσωπικό τους στοιχείο (στο βαθμό που αυτό συνέβαινε ή συμβαίνει γενικά). Επίσης, ο σύγχρονος χορός της γεννιάς του 70 (στην Αμερική αναφέρομαι κυρίως), είχε ως στόχο του μια αφαίρεση και τη λεγόμενη «δημοκρατικότητα» του σώματος, που προωθούσαν την έρευνα της κίνησης και  επέτρεπαν αφενός στο δημιουργό να επεκτείνει περισσότερο τα όρια του φάσματος του κινητικού λεξιλογίου και αφετέρου, έδιναν περισσότερο χώρο στο κοινό για πολλαπλές ερμηνείες. Προσωπικά, αυτό που ονομάζουμε σύγχρονο χορό, και το οποίο συνεχώς εξελίσσεται και μεταλλάσσεται, με ενδιέφερε και με ενδιαφέρει ακόμα ως ένα βαθμό, ως ζωντανή γλώσσα που έχει μια ικανότητα να «μιλήσει» χωρίς το έντονο στυλιζάρισμα άλλων τεχνικών. Βεβαίως έχει το δικό του στυλιζάρισμα και αυτό έχει ενταθεί και παγειωθεί με τα χρόνια ειδικά στα είδη σύγχρονου χορού που γεννήθηκαν 30-40 χρόνια πριν. Αλλά δεν έχει το στυλιζάρισμα εκείνων των τεχνικών που η φόρμες έκφρασής τους αναφέρονται σε άλλες παλιότερες εποχές, ή σε συγκεκριμένα κλειστά νοήματα.

Παρόλα αυτά, χρησιμοποιώ σε έργα μου και άλλες τεχνικές.Για παράδειγμα, στο Μαμά 2U, έχω χρησιμοποιήσει σε αρκετές σκηνές το κινητικό λεξιλόγιο του μπαλέτου. Αυτό συμβαίνει όταν εκμεταλλεύομαι τη σημειολογική σχέση μιας τεχνικής για να κάνω ένα σχόλιο ή για να δημιουργήσω μια έντονη αντίθεση που θα ερεθίσει κατά κάποιον τρόπο και θα ξυπνήσει τον προβληματισμό του κοινού. Έτσι στο Μαμά 2U, τα πλάσματα-αρσενικά ζώα, γινόμενα άντρες-στρατιώτες από τη μητέρα (και συγκεκριμένα την ελληνίδα μητέρα), χορέυουν ένα αναγεννησιακό-θηλυπρεπές σχεδόν μπαλέτο.

Τι θα ήθελες για μετά?

Για μετά θα ήθελα να μπορώ να συνεχίσω να χορογραφώ, να σκέφτομαι δημιουργικά, να προβληματίζομαι και να ελπίζω.

Με την αρχή της νεάς σεζόν θα αρχίσω πρόβες για ένα καινούριο έργο. Με γνώμονα την   πολιτικοκοινωνική πραγματικότητα, το έργο θα ξεκινά  από το “σήμερα” και θα προσανατολίζεται προς το γειτονικό “αύριο” του ελληνικού κυρίως, αλλά και ευρωπαικού γίγνεσθαι.

Οι πρεκάριοι (precaires) θα είναι οι πρωταγωνιστές αυτού του έργου.  Στη νέα αυτή τάξη που δημιουργείται στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως, η ανασφάλεια και η έλλειψη αυτοπροσδιορισμού σε όλους τους τομείς της ζωής, θα φθείρει τους πρεκάριους διαρκώς σωματικά, ψυχικά και πνευματικά. Τα άγχη και οι φόβοι τους θα είναι οι αφοσιωμένοι  εραστές τους. Η «κόλαση απουσίας εγγυήσεων» (Guattari and Negri)θα τους μαραζώνει επίμονα. Το νέο έργο θα εκφράσει μέσω της κίνησης, του λόγου, της εικόνας (βίντεο) και του αντικειμένου την ατμόσφαιρα της κυριαρχίας της επισφάλειας.

Το στρώμα: Ο βασικός δομικός ρυθμός της ιστορίας της νεότερης Ελλάδας, από το έτος 1827 που δημιουργήθηκε το Ελληνικό Κράτος μέχρι σήμερα, αποτελεί αφετηρία και πλούσια πηγή έμπνευσης για το νέο έργο της ομάδας Αμάλγαμα.

Ένας άντρας και ένα στρώμα ύπνου αποπειρόνται να εκφράσουν τη σχέση του ανθρώπου με τη χώρα όπου ζει, (είτε γεννήθηκε είτε όχι σε αυτή) παράγει αλλά και καταστρέφει.

Παραγωγή: Ομάδα Χορού Αμάλγαμα

2013-04-02

Η ομάδα "Κι όμως κινείται" μιλά στο Dancetheater.gr για την νέα της παραγωγή «Το σωματίδιο τού Θεού»

→ Φωτογραφία: Δανάη Πάνου (Dancetheater.gr)

Η παράσταση είναι ταυτόχρονα μία διάλεξη αυξανόμενης εντροπίας από τον Δ. Αποστολάκη, ο οποίος έχει υπάρξει στο CERN, ως ερευνητής, υπότροφος του Πανεπιστημίου Κρήτης, σε αυτό ακριβώς το πεδίο αναζήτησης του μποζονίου Χιγκς.

Στόχος της ομάδας είναι η διήγηση αυτού του πανάρχαιου παραμυθιού της δημιουργίας του σύμπαντος, στη σημερινή του μορφή, έτσι όπως μας το διηγείται η επιστήμη της φυσικής με αυτούς τους παράξενους όρους, όπως η μεγάλη έκρηξη, το καθιερωμένο μοντέλο, την υπερσυμμετρία, τα μποζόνια και τα φερμιόνια, την αντιύλη, την ενοποίηση των δυνάμεων, τη σκοτεινή ενέργεια και ύλη, τις μαύρες τρύπες.....

Περί σώματος

Τα ανθρώπινο σώμα αποτελείται από τα συστατικά του σύμπαντος!  Μπορεί να απαντήσει με την κίνησή του (το σώμα), στα ερωτήματα που το κεφάλι θέτει όταν κοιτάζει τον γαλαξία την νύχτα?

Bλέπουμε έναν ανθρωπο να χορεύει (η φόρμα του χορού είναι συνήθως ορισμένη ή οχι τόσο).Μέσα σε αυτή τη διαδικασία στροβιλίζονται οι έννοιες , αρχή , τέλος, άγνωστο, απεραντοσύνη, μυστήριο, θέληση, δημιουργία, φόβος, δέος…. Δε χρειάζεται να τις αναπαραστήσει, βρίσκονται στο φαντασιακό του, άρα στα σχήματα του σώματος, στις εντάσεις,τις ποιότητες του ,στο βλέμμα του,στην παύση,την επιμονή του, στην τόλμη του, την ανάσα, την αντοχή του, στο πως αφήνεται ή αντιστέκεται στη μουσική,σ την απεύθυνση του, τη σχέση του με τους άλλους, με το χώρο, στον τρόπο που πατάει, που τρέμει, που αγγίζει, που μορφάζει. Βλέποντας ένα σώμα να κινείται, βλέπουμε και  τα ερωτήματα που θέτει το κεφάλι όταν κοιτάζει τον γαλαξία τη νύχτα, βλέπουμε και τον ίδιο τον γαλαξία που αυτοπαρατηρείται μέσα από ένα μικροσκοπικό ανθρώπινο κεφαλάκι που τον κοιτάζει τη νύχτα.

Σουγιουλτζή  Χριστίνα

Περί Θεού

Τα θέματα των έργων σας είναι βαθειά υπαρξιακά. Σε μια προσπάθεια αναζήτησης και  προσέγγισης του "Θεού". Ποια η γνώμη σας για τις θρησκείες που δείχνουν να θέλουν να τον εκπροσωπούν?

Ο Θεός σαν Υπέρτατος Λόγος αποτελεί πεδίο και πορεία αναζήτησης για όλους τους αληθινούς  καλλιτέχνες και επιστήμονες, σε όλες τις εποχές. Τα θρησκευτικά συστήματα εξουσίας (που προϋπάρχουν των κοσμικών) αποπροσανατολίζουν την αναζήτηση αυτή δια μέσου της δογματικής προσύλωσης και της ιεραρχικής δομής τους. Αν όμως αγνοήσει κανείς αυτή τη θεμελιακή αντίφαση, μπορεί να αποθησαυρίσει από αυτά τα συστήματα: 1. την αρχετυπική μυθολογική πλοκή, 2. την πανάρχαια μουσική αφήγηση, 3. το χρονικό κυματισμό της λατρείας, κοινό σε όλες τις θρησκείες και εναρμονισμένο με τους φυσικούς κύκλους της γέννησης και της φθοράς.

Αποστολάκης Δημήτρης.

Περί τέχνης

Εάν πάρουμε απάντηση από την επιστήμη στα ερωτήματα  "ποιοι είμαστε" και "που πάμε." τότε θα χρειάζεται η τέχνη?

Το που είμαστε και που πάμε δε μπορεί να απαντηθεί ποτέ, μπορεί να απαντιέται πάντα.

Αποστολάκης Δημήτρης

Eχω δυσκολευτεί με αυτή την ερώτηση. Δεν ξέρω κατ αρχάς να  πώ στον εαυτό μου τι είναι τέχνη και σε ποιούς και αν χρειάζεται. Οι ορισμοί εχουν ένα βαρύ καρμικό φορτίο και τους αποφεύγω.πιστεύω ότι  οι καταστάσεις μας αποκαλύπτονται και μάλλον μας οδηγούν και μας ορίζουν αυτές. Ο Δημήτρης με την ιδιότητα του φυσικού, μας έφερε μπροστά σε μια σχεδόν μαγική αφήγηση του κόσμου: Σωματίδια κύματα, που υπάρχουν και δεν υπάρχουν, χωροχρόνοι σεντόνια, αντιύλη, απέραντο διάστημα που κρύβει σκοτεινές δυνάμεις και πάνω από όλα τη συγκινητική προσπάθεια γενεών να καταλάβουν  κάτι για το υπαρξιακό δράμα και να τοποθετηθούν κάπου σε όλο αυτό το γιγάντιο στερέωμα.  Αυτή η αφήγηση, μας ρούφηξε στο σύμπαν της και γέννησε ένα καινούριο παρόν, τον κόσμο της παράστασης, τον οποίο υπηρετεί ο καθένας από μας με τη δύναμη, τη θέληση, την όρεξή του, τη φαντασία του, το λίγο και το πολύ του. Όλη αυτή η ιδιότυπη κατασκευή θα φιλοξενήσει τους προσκεκλημένους της, θα αλληλεπιδράσει, αφου αλλάζει από τη ματιά ενός και μόνο ανθρώπου, (όπως μας λέει η φυσική μόνο όταν υπάρξει παρατηρητής αποκτά υπόσταση το παρατηρούμενο) και θα διαγράψει μια εφήμερη αλλά και μοναδική τροχιά στην απεραντοσύνη των γεγονότων.  Κάπου μέσα σε αυτή τη διαδικασία για μένα επιπλέουν μαζί  οι ερωτήσεις, οι απαντήσεις, οι ορισμοί, η επιστημονική αλήθεια, η προσωπική τέχνη του καθενός, η ανάγκη του δημιουργείν και του μοιράζεσθαι.

Σουγιουλτζή  Χριστίνα

Περί χορού

Παρατηρώντας λοιπόν τις θεματικές των έργων σας και γνωρίζοντας σας προσωπικά η ερώτηση είναι:  Για πού το βάλατε?

Ισως από τις μεγαλύτερες  επιθυμίες: να γνωρίζουμε τα μέλλει γεννέσθαι.. ευτυχώς το παρόν είναι πάντα τόσο καινούριο και απαιτητικό που σε κάνει να ξεχνάς την αλαζονία της πρόβλεψης. Δηλαδή πηγαίνουμε με μόνη πυξίδα την ανάγκη του και την επιθυμία που υπάρχει σήμερα κι όπου μας βγάλει. Η αλήθεια είναι οτι μετά τα αποκαλυπτήρια της “κρίσης”, εμφανίζεται μια εφιαλτική πραγματικότητα, που σε κάνει να εύχεσαι να σε απαγάγουν εξωγήϊνοι.

Αν δε συμβεί αυτό και μας εγκαταλείψουν στην ελλάδα των συνταματαρχών (προσγειωθήκαμε ξαφνικά στο 70) και στον πλανήτη που οι μισοί πεθαίνουν από πείνα και οι άλλοι μισοί από κατάθλιψη, τότε εναποθέτουμε και πάλι τις ελπίδες μας στη φυσική που λέει:  Τι άλλο υπάρχει μπροστά, πίσω , γύρω και παντού, εκτός απ το άγνωστο? εμείς ισορροπούμε και παράλληλα υφαίνουμε, μια από τις άπειρες κλωστές–νήματα, σε ένα γιγάντιο, αόρατο στα μάτια μας, ιστό, που αναδιαμορφώνεται συνεχώς, βάση  ακατανόητης,  αλλά αυτοσυνεπούς λογικής.

Σουγιουλτζή  Χριστίνα

Συντελεστές:

Σκηνοθεσία από τους κι όμΩς κινείται με αφορμή την Ιδέα του Δ. Αποστολάκη σε Χορογραφία , κι όμΩς κινείται, Σκηνογραφία του Bentancor Camilo, Μουσική (σύνθεση και ερμηνεία) των Κ. Αντωνίου, Δ. Αποστολάκη, Θ. Ρέλλου, Φωτισμό του Β. Καψούρου, Βίντεο της Μ. Αθανασοπούλου και Κοστούμια των Α. Μάνεση και Φ. Μουζάκη.

Ερμηνεία και συνδημιουργία Αποστολάκης Δημήτρης, Bentancor Camilo, Δημάς Βασίλης, Λινάρδου Αντιγόνη, Μαλκότσης Ερμής, Παρασκευοπούλου Ιωάννα, Σουγιουλτζή Χριστίνα, Βαρδαξόγλου Αλέξανδρος.

→ κι όμΩς κινείται - «Το σωματίδιο του Θεού»

2013-02-07

Η παράσταση «Desh» και στην Αθήνα - Επιστροφή στις ρίζες που μας βοηθάει να αναρωτηθούμε για το ποιοι είμαστε

Συνέντευξη στην Έλενα Πατρικίου

H Stacey Prickett διδάσκει ιστορία του χορού στο Πανεπιστήμιο του Roehampton. Την Κυριακή 4 Νοεμβρίου, μίλησε στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών στην ημερίδα με τίτλο «Σώμα σε Κρίση» (στην ημερίδα, οργανωμένη από τον Σύνδεσμο Υποτρόφων του Ωνασείου, μίλησαν και οι: Γ. Πετραλή, Π. Φαραντάκης, Θ. Σακελλαριάδης, Ε. Λέμη, Αικ. Ντινοπούλου, Ε. Αντάπαση, Μ. Παπαδημητρίου, Λ. Αμπατζή, Σ. Λύκου, Μ. Ανθυμίδου, Στ Κωνσταντακόπουλος, Ι. Κονδύλη, Κ. Αρβανιτάκης, Ν. Χασσιώτη, Έ. Πατρικίου, St. Maher, Στ. Τσιντζιλώνη). Η Πρίκετ, έχοντας μελετήσει ιδιαίτερα την περιπέτεια της γέννησης του μοντέρνου χορού στην Αμερική και τη Γερμανία, μας μιλάει για μια τέχνη που ξεπήδησε μέσα στην κρίση του Μεσοπολέμου, αφομοιώνοντας πλήρως τις αντιφάσεις της περιόδου. Αναπαράσταση του σώματος με όργανο το σώμα του χορευτή, ο μοντέρνος χορός πορεύτηκε μέσα στις επαναστάσεις και τις κρίσεις που συντάραξαν τις δυτικές κοινωνίες, απορροφώντας τις νέες ιδέες και προσφέροντας νέους τρόπους έκφρασης και, ίσως, ύπαρξης, στα σώματα των αντρών και των γυναικών του 20ού αιώνα.

Η περιπέτεια της γέννησης του μοντέρνου χορού

H Stacey Prickett διδάσκει ιστορία του χορού στο Πανεπιστήμιο του Roehampton.  Η Πρίκετ, έχοντας μελετήσει ιδιαίτερα την περιπέτεια της γέννησης του μοντέρνου χορού στην Αμερική και τη Γερμανία, μας μιλάει για μια τέχνη που ξεπήδησε μέσα στην κρίση του Μεσοπολέμου, αφομοιώνοντας πλήρως τις αντιφάσεις της περιόδου. Αναπαράσταση του σώματος με όργανο το σώμα του χορευτή, ο μοντέρνος χορός πορεύτηκε μέσα στις επαναστάσεις και τις κρίσεις που συντάραξαν τις δυτικές κοινωνίες, απορροφώντας τις νέες ιδέες και προσφέροντας νέους τρόπους έκφρασης και, ίσως, ύπαρξης, στα σώματα των αντρών και των γυναικών του 20ού αιώνα.


Ο μοντέρνος χορός, που γεννήθηκε στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, έχει πατρίδες, ταυτοχρόνως, την Αμερική και την Γερμανία. Γιατί στην Αμερική πολιτικοποιήθηκε τόσο έντονα και τόσο «αριστερά»;

Ο αμερικάνικος μοντέρνος χορός αναπτύχθηκε σε μια πάλλουσα εποχή. Οι περισσότεροι από όσους ενεπλάκησαν στον επαναστατικό χορό του ’30 προέρχονταν από οικογένειες μεταναστών, ειδικά την εβραϊκή εργατική τάξη, και η θεματολογία των χορογραφιών τους βρισκόταν πολύ κοντά στην καθημερινή πραγματικότητα αυτού του περιβάλλοντος. Οι χορευτές αποτελούσαν μέρος ενός ευρύτερου καλλιτεχνικού κύκλου, μέσα στον οποίο η κοινωνική ευθύνη των καλλιτεχνών και η κοινωνική σημασία της φόρμας ήταν κεντρικά θέματα. Μέσα σ’ αυτή την αλληλοστηριζόμενη κοινότητα, οι χορευτές παρουσίαζαν τη δουλειά τους σε κοινές πολιτικές και κοινωνικές εκδηλώσεις και μοιράζονταν την σκηνή με αριστερούς θιάσους, αριστερούς μουσικούς και αριστερούς πολιτικούς: η τεχνική αναζήτηση και η χορογραφική αισθητική αναπτύσσονταν παράλληλα και αυτό ισχύει τόσο για τους «Τέσσερις Μεγάλους», την Μάρθα Γκράχαμ, την Ντόρις Χάμφρεϋ, τη Χάνυα Χόλμ και τον Τσαρλς Βάισμαν, όσο και τις μαθήτριές τους, που διέδωσαν τα παιδαγωγικά συστήματα και τις χορογραφικές δομές του μοντέρνου χορού στις ΗΠΑ. Άλλωστε, ο αμερικάνικος μοντέρνος χορός αναπτύχθηκε και μέσα σε ένα πλαίσιο εκπαιδευτικών πειραμάτων, που ήθελαν τησωματική αγωγή να κατέχει πρωτεύοντα ρόλο στην ανάπτυξη της κοινωνικής συνείδησης των παιδιών. Επίσης, αναπτύχθηκε στο πλαίσιο των settlement houses, πολιτιστικών κέντρων για τους μετανάστες και τους εργάτες, στα οποία έδρασαν οι νέες χορεύτριες και χορογράφοι και όπου επιδιωκόταν η ανάδειξη της πολιτιστικής φυσιογνωμίας των μεταναστών και η ένταξή της σε μια πολύμορφη αμερικάνικη κουλτούρα. Αλλά η αριστερή ταυτότητα του μοντέρνου χορού ενισχύθηκε και από το γεγονός ότι οι αριστερές χορευτικές ομάδες, όπως η Εργατική Ένωση Χορού ή οι Κόκκινες Χορεύτριες, ενισχύθηκαν οικονομικά από συνδικαλιστικές ενώσεις και από το ίδιο το Κομμουνιστικό Κόμμα. Το αποτέλεσμα ήταν να αναπτυχθούν δύο συγγενικές και παράλληλες τάσεις: ένα στυλ «αγκιτ-προπ», που χορευόταν κυρίως από ερασιτέχνες και το οποίο είχε κίνητρο τη δημιουργία μιας εργατικής κουλτούρας, και ένα στυλ πιο εκλεπτυσμένο, αλλά εξίσου μαχητικό, από χορογράφους όπως η Άννα Σόκολοφ, η Σόφι Μάσλοου, η Έλεν Τάμιρις ή η Τζαίην Ντάντλεϋ.

Είστε η ιστορικός του χορού που «ανακάλυψε» και ανέδειξε μια ξεχασμένη πτυχή του μοντέρνου χορού: τον αριστερό μοντέρνο χορό, που αναπτύχθηκε την ίδια εποχή στην Αγγλία.

Στη Βρετανία του ’30 αναπτύχθηκε ένας βραχύβιος αριστερός μοντέρνος χορός, στενά συνδεδεμένος με το αριστερό θέατρο της εποχής. Με αισθητικές αναφορές από τις ΗΠΑ και τη Γερμανία, οι χοροθεατρικές αυτές ομάδες παρουσίασαν έργα αντιπολεμικά, αντιιμπεριαλιστικά και έργα για την ταξική πάλη. Ίσως οι πιο σημαντικές δραστηριότητες αυτών των ομάδων ήταν οι μαζικές γιορτές, όπως η Γιορτή της Εργατικής Τάξης το 1934 ή η Γιορτή της Αντίστασης στην Εκβιομηχάνιση, τον Καπιταλισμό και την Απειλή του Πολέμου το 1938, όπου χιλιάδες άνθρωποι παρακολούθησαν χορευτικά έργα ως μέρος της ιστορικής απεικόνισης της πάλης των τάξεων. Αλλά είναι χαρακτηριστικό πως οι καλλιτέχνες αυτοί είχαν εκπαιδευτεί στην Αμερική ή ήταν Γερμανοί διωγμένοι από το ναζιστικό καθεστώς.

Πώς εξηγείτε το γεγονός ότι ο γερμανικός μοντέρνος χορός ήταν η μόνη μορφή τέχνης που συνεργάστηκε τόσο ανοιχτά με τον ναζισμό, βοηθώντας τον να επεξεργαστεί μια αντίληψη για το σώμα;

Κάποιες από τις πιο εντυπωσιακές εικόνες που έχουμε για το ναζιστικό καθεστώς μαρτυρούν για τις μαζικές συγκεντρώσεις, τον τεράστιο αριθμό συμμετεχόντων και τον ακόμα μεγαλύτερο αριθμό των ανθρώπων που τις παρακολουθούσαν: οι εικόνες αυτές δεν μιλούν μόνο για τη μαζικότητα του ναζιστικού φαινομένου, μιλούν επίσης για την κεντρική σημασία που είχε μέσα στη λογική του ναζισμού η διαρκής αναπαραγωγή της εικόνας του πειθαρχημένου σώματος και η διαρκής επιβεβαίωση του ακραίου σωματικού ελέγχου. Οι εικόνες από τις ταινίες της Λένι Ρίφενσταλ εκθειάζουν τα κινούμενα μυώδη σώματα, δοξάζουν έναν συγκεκριμένο, ναζιστικό, τύπο πειθαρχίας και μια συγκεκριμένη, ναζιστική, εκδοχή της έννοιας του έθνους, δηλαδή της έννοιας του συλλογικού σώματος. Ο χορός πάντα ενδυναμώνει ένα είδος συλλογικής ευαισθησίας σ’ αυτούς που συμμετέχουν και σ’ αυτούς που παρακολουθούν. Στην περίπτωση της ναζιστικής Γερμανίας, αυτή η ιδιότητα της τέχνης του χορού χρησιμοποιήθηκε συνειδητά και λειτούργησε τόσο σε ερασιτεχνικές δραστηριότητες, στις οποίες συμμετείχαν πλήθη ανθρώπων οργανωμένα ως μαζικοί χοροί, όσο και στις χορογραφίες των καλλιτεχνών, οι οποίες επεξεργάστηκαν από πολύ νωρίς, από την δεκαετία του ’20, μια ειδική αφήγηση για το σώμα και την συλλογική του έκφραση που συνέπιπτε με τη ναζιστική ιδεολογία. Αποκορύφωμα αυτής της ιδεολογικής σύμπτωσης μεταξύ των αναζητήσεων των γερμανών καλλιτεχνών του μοντέρνου χορού, όπως ο Λάμπαν και η Μαίρυ Βίγκμαν, και των αναζητήσεων του Γκαίμπελς ήταν η οργάνωση των τελετών των Ολυμπιακών Αγώνων του Βερολίνου το 1936.

Τόσο σε χώρες όπως η Αγγλία, με λαμπρή παράδοση στο μπαλέτο, όσο και σε χώρες χωρίς τέτοια παράδοση, όπως η Ελλάδα, η εικόνα του σώματος της μπαλαρίνας, της αποστεωμένης, «ανορεξικής» γυναικείας χάρης και υποταγής παραμένει μια από τις κυρίαρχες αναπαραστάσεις του γυναικείου σώματος στον 20ό και τον 21ο αιώνα. Παρά την ανατρεπτική ιστορία του μοντέρνου και σύγχρονου χορού, η εικόνα αυτή παραμένει κυρίαρχη στη μαζική κουλτούρα των δυτικών κοινωνιών.

Το πολιτισμικό και ιδεολογικό κεφάλαιο του κλασικού μπαλέτου έχει τις ρίζες του στην αριστοκρατία του 16ου αιώνα, ενώ οι σχέσεις του με τη μοναρχία ενδυναμώθηκαν με την κωδικοποίησή του ως τέχνης στη διάρκεια της βασιλείας του Λουδοβίκου XIV. Ο τύπος θεάματος που προσφέρει το μπαλέτο συνεχίζει να συνδέεται με το κράτος, παρόλο που, ανάλογα με τον τύπο του πολιτεύματος, προκύπτουν κάποιες διαφορές. Αλλά έχει ενδιαφέρον να δούμε πώς αλλάζουν τα πράγματα σε σχέση με τις αναπαραστάσεις του σώματος στην ευρύτερη κοινωνία. Τα τελευταία χρόνια, όχι μόνο το θέμα της απεικόνισης του γυναικείου σώματος από το μπαλέτο, της ανορεξίας και της υποταγής των χορευτριών σε μια εξοντωτική σωματική πειθαρχία έχει γίνει κεντρικό θέμα συζητήσεων ανάμεσα στους θεωρητικούς του χορού, αλλά –κι αυτό είναι το σημαντικότερο– κάποιες νέες χορογραφίες θέτουν σε αμφισβήτηση τις στερεοτυπικές εικόνες της μπαλαρίνας. Είναι χαρακτηριστικό πάντως πως, ενώ οι γυναίκες πλειοψηφούν αριθμητικά στο κλασικό μπαλέτο, παραμένουν μειονότητα όσον αφορά τις θέσεις εξουσίας στην ιεραρχία της διοίκησης των κρατικών θεάτρων κλασικού μπαλέτου. Ακριβώς επειδή το μπαλέτο είναι τόσο συνδεδεμένο «εκ γενετής» με το κράτος, η εσωτερική ιεραρχική του πυραμίδα αντανακλά πλήρως την ιεραρχική πυραμίδα όλων των άλλων κρατικών θεσμών, της κυβέρνησης, του κρατικού μηχανισμού κλπ.

Θεωρείτε πως υπάρχει σχέση ανάμεσα στις αναπαραστάσεις του σώματος στην μαζική κουλτούρα, τις αναπαραστάσεις του μέσα στον μοντέρνο χορό και, ενδεχομένως, την άνοδο του φασισμού;

Είναι ένα τεράστιο ζήτημα. Υπάρχουν θεμελιακές και ουσιαστικά διαλεκτικές σχέσεις ανάμεσα στις αναπαραστάσεις του σώματος στη μαζική κουλτούρα και τις αναπαραστάσεις του σώματος στον χορό. Η πολιτική του σώματος στον χορό, όπως και η αναπαράσταση του σώματος στην καθημερινή ζωή είναι ολοκληρωτικά συνδεδεμένες με τις κοινωνικές κατασκευές για το σώμα και για τους τρόπους με τους οποίους το σώμα περιορίζεται, πειθαρχείται, ελέγχεται και τελικά αρθρώνει την ταυτότητά του. Ο χορός μπορεί να λειτουργήσει είτε ως ηγεμονική είτε ως αντιηγεμονική πρακτική. Μπορεί να ενισχύσει ή να ανατρέψει κυρίαρχους ιδεολογικούς λόγους. Κι αυτό ισχύει τόσο σε δημοκρατικά καθεστώτα όσο και, πολύ περισσότερο, σε συνθήκες ανόδου του φασιστικού φαινομένου.

Πηγή: Ενθέματα της Κυριακάτικης Αυγής (enthemata.wordpress.com/)

2012-11-05

Ο χορός θέλει θεατές περίεργους, όχι μυημένους

Η Μισέλ Αν ντε Με, εμβληματική χορεύτρια στο Βέλγιο, συστήνεται για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό ως χορογράφος. Το παρθενικό της έργο «Sinfonia Eroica» (1990), εμπνευσμένο από την «Ηρωική» του Μπετόβεν, φιλοξενείται στην «Πειραιώς 260», στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών

«Το ανθρώπινο σώμα; Είναι η ουσία της σημαντικότερης "ποιότητας" στον χορό», απαντά στο τηλέφωνο η ευγενική αλλά κοφτή φωνή. Καμία ερώτηση, ούτε καν η απλούστερη, δεν έχει αποσπάσει μέχρι στιγμής «εύκολες» απαντήσεις. Ακόμα κι όταν η Βελγίδα Μισέλ Αν ντε Με καταλήγει στο αυτονόητο, η σκέψη της έχει ακολουθήσει απρόβλεπτη διαδρομή. Που σημαίνει ότι η συζήτηση μαζί της, ως πρώτη «αναγνωριστική» επαφή προτού να δούμε την, ενταγμένη στο Φεστιβάλ Αθηνών, παράστασή της «Sinfonia Eroica» (Πειραιώς 260, 9-11 Ιουνίου), μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για μια πολύ σκεπτόμενη δημιουργό.

Την ξέραμε βέβαια με την ιδιότητα της εμβληματικής χορεύτριας στο ξεκίνημα μιας άλλης, κορυφαίας Βελγίδας χορογράφου, της Αν Τερέζα ντε Κεερσμάακερ -την οποία επίσης υποδέχεται φέτος το Φεστιβάλ. Αλλά αυτή είναι η πρώτη φορά που το ελληνικό κοινό θα γνωρίσει την Ντε Με ως χορογράφο. Και μάλιστα κατά τον καλύτερο τρόπο. Η, εμπνευσμένη από την «Ηρωική» του Μπετόβεν, «Sinfonia Eroica» είναι έργο-κλειδί στην εξέλιξη της καριέρας της -που ξεκίνησε από τη σχολή (Mudra) του Μορίς Μπεζάρ στις Βρυξέλλες.

Στα 50 της, ήδη σημείο-αναφοράς της σύγχρονης βελγικής χορευτικής σκηνής, η Ντε Με είναι και μία εκ των τεσσάρων συνδιευθυντών του Charleroi/Danses, Χορογραφικού Κέντρου της Γαλλικής Κοινότητας του Βελγίου (που ετοιμάζεται μάλιστα για την πρώτη του συμπαραγωγή με την Comedie Francaise). Οι άλλοι είναι ο Πιερ Ντρουλέρ, ο Βενσέν Τιριόν και ο αδελφός της, συνθέτης και κινηματογραφιστής Τιερί ντε Με. Οι δυο τους συνεργάζονται χρόνια, έχοντας διερευνήσει και κινηματογραφικά τη σχέση σινεμά-χορού. Κατά τα άλλα...

Η «Sinfonia Eroica» είναι έργο-κλειδί στη δουλειά σας.

Αν κρίνουμε από τις φωτογραφίες, έχουν δίκιο όσοι συστήνουν τη «Sinfonia Eroica» ως έργο για «τη χαρά του χορού και των σωμάτων...» «Το δημιούργησα το 1990. Δεν ήταν η πρώτη μου χορογραφία, αλλά ήταν η πρώτη που έκανα για την ομάδα μου. Αποδείχτηκε και εξαιρετικά τυχερή για την πορεία μου. Το 2006, όταν ανέλαβα συν-διευθύντρια στο Charleroi, αποφάσισα να δώσω νέα πνοή. Ηταν άλλωστε η στιγμή να ενταχθεί και κάτι δικό μου στο ρεπερτόριό μας. Επέστρεψα στη "Sinfonia Eroica", αποφασισμένη να μην αναπαραγάγω την παλιά παράσταση. Διατήρησα τους βασικούς της άξονες και επέλεξα καινούρια διανομή χορευτών, προσθέτοντας δύο ρόλους. Παρέδωσα στους χορευτές το κινησιολογικό μου υλικό σαν να έχει δημιουργηθεί για εκείνους (το έργο άλλωστε εξαρτάται πολύ από την προσωπικότητά τους). Προσπάθησα να μην εξορίσω τις αποχρώσεις που είχε η "Sinfonia" ως έργο νεότητας, αλλά και να μην παραμείνω προσκολλημμένη στην αρχική εντύπωση. Με το καινούριο καστ περιοδεύσαμε επί 2,5 χρόνια. Φέτος, όμως, επέστρεψα στην αρχική, πρότυπη εκδοχή της χορογραφίας. Αυτή θα παρουσιάσω στην Ελλάδα».

Γιατί επιλέξατε τη συγκεκριμένη (Τρίτη ή «Ηρωική») Συμφωνία του Μπετόβεν;

«Ερωτεύτηκα κεραυνοβόλα τον Μπετόβεν και την Τρίτη Συμφωνία το 1984. Την άκουσα στη διασκευή που είχε κάνει ο Ντίλαν. Γοητεύτηκα απέραντα. Ηταν μια πρόσκληση σε χορό. Σκέφτηκα πως είναι ακριβώς ό,τι πρέπει για να υποστηρίξουμε μια νέα χορογραφική γραφή. Λίγο μετά, στις μουσικές μου επιλογές προστέθηκε και η Ουβερτούρα από τη νεανική όπερα "Βαστιανός και Βαστιανή" του Μότσαρτ: με το θέμα της είχε αστειευτεί σε επίπεδο μουσικό ο Μπετόβεν. Γι' αυτό κι εγώ "αστειεύομαι" ανοίγοντας το έργο με την ουβερτούρα. Αλλά για την εξέλιξη της αφήγησης εμπνέομαι κυρίως από το λιμπρέτο της όπερας του Μότσαρτ, προσθέτοντας όμως και το αρχέτυπο του Ηρωα. Ουσιαστικά κάνω ένα παιχνίδι συνδυασμών και προσαρμογών, ανατρέποντας τη λογική της μουσικής αφήγησης».

Διάβασα ότι η μουσική παίζει βασικότερο ρόλο στις χορογραφίες σας απ' ό,τι σε άλλους σύγχρονους χορογράφους, είτε επιλέγετε τον Μπετόβεν, είτε τον Τζίμι Χέντριξ...

«Μα καθώς ο χορός είναι από μόνος του μουσική, η μουσική παίζει έναν σημαντικότατο κι αναπόφευκτο ρόλο. Οι επιλογές μου είναι πράγματι μερικές φορές τελείως διαφορετικές μεταξύ τους. Δεν αντιλαμβάνομαι όμως τη σχέση του έργου μου με τη μουσική μέσω της λογικής διαδοχικής ακολουθίας μουσικών θεμάτων. Διατηρώ μια σχέση τέτοια που να μου επιτρέπει να αναπτύσσω τη χορογραφική μου γλώσσα και να σχεδιάζω τον αφηγηματικό μου ιστό».

Ο χώρος που δημιουργείται μεταξύ των χορευτών και του κοινού απασχολεί πολύ τους σύγχρονους χορογράφους. Εσείς τι σκέφτεστε;

«Σκέφτομαι ότι αυτή είναι μια ερώτηση εξαιρετικά κενή και ταυτόχρονα εξαιρετικά λεπτή, τόσο που η απάντησή της θα μπορούσε να είναι ένα ολόκληρο δοκίμιο. Μεταξύ των θεατών και των ερμηνευτών αναπτύσσεται στις παραστατικές τέχνες κάτι πολύτιμο και πολύ ιδιαίτερο: αναφέρομαι στη ζωντανή, μοναδική στιγμή που μοιράζονται όσοι βλέπουν και όσοι παίζουν. Αυτή η στιγμή είναι που δημιουργεί τη μοναδικότητα ενός καλλιτεχνικού γεγονότος. Αλλά εγώ, ούτως ή άλλως, δίνω μεγάλη σημασία σε ό,τι συμβαίνει σ' αυτό το "μεταξύ": των πραγμάτων, των ερμηνευτών, των θεατών, του χορού και του χώρου. Τα πάντα μπορούν να συμβούν σ' αυτό το "μεταξύ". Η ίδια η λέξη, ειδικά στις παραστατικές τέχνες, σηματοδοτεί μια σχέση διαρκείας. Αλλά και η ίδια η στιγμή φορτίζεται τελείως διαφορετικά, απλά επειδή η σημερινή παράσταση είναι διαφορετική από τη χθεσινή».

Μιλάμε για «φλαμανδική σχολή» στο σύγχρονο χορό. Συμφωνείτε με τον προσδιορισμό;

«Ο προσδιορισμός "φλαμανδική σχολή" στο σύγχρονο χορό, μου προκαλεί δυσφορία», λέει η Μισέλ Αν ντε Με «Επειδή είμαι καλλιτέχνις, τέτοιου είδους προσδιορισμοί δεν με ενδιαφέρουν -αν και ερήμην μας διατυπώνονται ούτως ή άλλως. Αισθάνομαι όμως και μεγάλη δυσφορία για ετικέτες που έχουν ένα σαφή πολιτικό υπαινιγμό, επιτείνουν το πρόβλημα της χώρας μας και υπογραμμίζουν όσα η τέχνη μας προσπαθεί να αγνοεί. Θα προτιμούσα να μιλούσαμε για "βελγική κινησιολογία στο χορό". Καταλαβαίνω βέβαια από πού προέρχεται ο συγκεκριμένος προσδιορισμός: μια εποχή η Φλάνδρα υποστήριξε πολύ τον χορό, παρέχοντάς του πολλά μέσα για να μπορέσει να αναπτυχθεί. Εξ ου και ο ορισμός "φλαμανδική σχολή"».

Ο σύγχρονος χορός χρειάζεται εκπαιδευμένο κοινό;

«Ο χορός είναι μια τέχνη σε διαρκή ανάπτυξη. Εκ των πραγμάτων είναι αδύνατο, σε ό,τι αφορά το πολύ σύγχρονο κομμάτι του, να δώσει κανείς στο κοινό οδηγίες χρήσεως. Σ' αυτή την περίπτωση βασικό ρόλο παίζει η περιέργεια. Δέχομαι βέβαια ότι ορισμένα θεάματα ζητούν απ' τον θεατή να έχει ένα βαθμό ετοιμότητας. Αλλά γενικά θεωρώ ότι ο χορός, όπως κι η μουσική, είναι τέχνες της αίσθησης και της ευαισθησίας. Συνεπώς, και μη μυημένοι θεατές είναι εξίσου έτοιμοι να υποδεχτούν το αποτέλεσμα, φτάνει να είναι περίεργοι και "ανοιχτοί" στα ερεθίσματα». *

Πηγή:Ελευθεροτυπία

2012-08-25

πότε & πού:
Το «Continu» παρουσιάστηκε στις 11 Ιουλίου στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Φεστιβάλ Αθηνών.

Της Ισμα Μ. Τουλάτου

Πηγή: tovima.gr

2012-07-10

Συνέντευξη στην Αργυρώ Σταυρίδη

Η Χριστίνα Σουγιουλτζή χορογραφεί και... ακροβατεί: "Το σύμπαν είναι γεμάτο από μικρούς θεούς έτοιμους να μας βοηθήσουν"!

Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά χάρη στα οποία ξεχωρίζει η χορευτική ομάδα "κι όμΩς κινείται", είναι η... ακροβασία που περιλαμβάνεται στις παραστάσεις της! Η ομάδα θα παρουσιάσει στα πλαίσια του 11ου Φεστιβάλ Ελλήνων Χορογράφων (γνωστού και ως Μήνα Χορού), το έργο medDet* στο Θέατρο Χώρα, στις 7, 8 και 9 Ιουνίου (κερδίστε προσκλήσεις για το Σάββατο 9/6), το οποίο αποτελείται από χορό, ακροβασία και ζωντανή μουσική, εκτελεσμένη από μέλη των Χαΐνηδων και των mode plagal. Λίγες μέρες πριν από τις παραστάσεις, μιλήσαμε με τη χορογράφο και χορεύτρια Χριστίνα Σουγιουλτζή, που μας εξήγησε τη φιλοσοφία του έργου και της ομάδας.

Ποιο είναι το background του έργου medDet*;
Βρεθήκαμε τυχαία μπροστά στο βιβλίο "Η διαφάνεια του κακού" του Jean Baudrillard. Ακολουθήσαμε τη ματιά του, τον τρόπο που έμπλεκε την πολιτική με την ποίηση, και φανταστήκαμε μια παράσταση, με οδηγούς την τόσο ιδιόρρυθμη ποίηση του Baudrillard, και το παραστασιακό πλαίσιο που ορίζει ένα πολιτικό κείμενο. Αυτά μας οδήγησαν σε έναν πιο προσωπικό (όχι δηλαδή τόσο εικονικό) δρόμο, με παραληρηματική διάθεση και αρκετό χιούμορ σε ό,τι αφορά στην κατάσταση των χορευτών, τη διαδρομή τους μέσα στην παράσταση, τις φόρμες στην κίνηση και τη μουσική, τον τρόπο που κυλάει ο χρόνος, τις σχέσεις τους επί σκηνής και την απαίτησή τους στον συνειρμό (το δέσιμο) των σκηνών.

"Meddet" στους θρησκευτικούς και λαϊκούς αμανέδες σημαίνει "βοήθεια", όπως σημειώνεται στο δελτίο Τύπου της παράστασης. Στο λογότυπό της προσέχει κανείς τον διαχωρισμό της λέξης με κεφαλαίο το δεύτερο D και το αστεράκι στο τέλος της. Πρόκειται για συμπαραδήλωση; (Med-iterranean, αστέρι της Ανατολής;)
Δεν το είχαμε σκεφτεί. Όμως, καθε καλλιτεχνικό γεγονός σχηματίζεται σημαντικά από τις ερμηνείες αυτών που το μοιράζονται. Η εκδοχή σας μας αρέσει πολύ. Όταν το γράψαμε πάντως, σκεφτόμασταν ως συμπληρωματικό το MAYDAY!

Η μουσική που ακούγεται στη διάρκεια του έργου έχει γραφτεί ειδικά γι' αυτό ή είναι μέρος του ρεπερτορίου των σχημάτων των μουσικών που την ερμηνεύουν ζωντανά;
Είναι πρωτότυπη και αυτό είναι μεγάλο δώρο των μουσικών. Δημιουργούν τη συνθήκη της πολύτιμης μοναδικότητας, που βοηθάει την παράσταση να 'βαφτιστεί', γλιτώνοντάς την, εν μέρει, από το εφήμερο της δικής μας τέχνης, που επιζεί μόνο στη μνήμη όσων την μοιράστηκαν (ένα μέρος της είναι διασκευή του θρήνου της Διδούς του προκλασικού συνθέτη Henry Purcell). Μαζί μας είναι ο Δημήτρης Αποστολάκης, συνθέτης και στιχουργός των Χαΐνηδων (έχουμε ήδη 3 συνεργασίες: την Κάθοδο των Σαλτιμπάγκων, το PurgatoRio και τελευταία τους Θεούς και Δαίμονες) και 3 μέλη από την μπάντα των mode plagal, τους Κλέωνα Αντωνίου, Τάκη Κανέλλο και Θοδωρή Ρέλλο.

Πόση σημασία έχει η ζωντανή εκτέλεση της μουσικής στις παραστάσεις σας;
Ο χορός παραδοσιακά ορίζεται από τη μουσική. Η ταυτόχρονη δόνηση μουσικού και χορευτή επί σκηνής, δεν θα μπορούσε ποτέ να συγκριθεί ακόμα και με την καλύτερη μαγνητοφωνημένη εκτέλεση. Η συνύπαρξή μας είναι μέρος της τελετουργίας και τελετή, ίσως είναι η καλύτερη μετάφραση της λέξης "παράσταση".

Μπορείτε να συνοψίσετε την ουσία του κειμένου του Baudrillard που συνοδεύει τις πληροφορίες για το medDet*, εξηγώντας τη σχέση του με το έργο;
ο Jean Baudrillard σ' αυτό του το βιβλίο ("Η διαφάνεια του κακού") αρχίζει με αυτή τη σοκαριστική, για μένα τουλάχιστον, διατύπωση, ότι η επανάσταση συνέβη παντού, μόνο που αυτό δεν έγινε καθόλου όπως το περιμέναμε. Κάποτε περίμεναν τη Δευτέρα Παρουσία, την απελευθέρωση, την τελική καταστροφή, την ανατροπή, και να μαστε τώρα, χωρίς να έχουμε τίποτα "μεγάλο" να περιμένουμε, με μια μικρή ζωή στα χέρια, που κάτι πρέπει να την κάνουμε, χωρίς συλλογικές σωτήριες αποστολές, χωρίς δεσπότες Θεούς και άδικες μοίρες να προστάζουν, μόνο με τον θάνατο να ορίζει το τέλος. Και αυτό είναι αβάσταχτο. Στο τέλος όμως του βιβλίου εμφανίζεται σαν από μηχανής θεός «ο Άλλος», αυτό που υπάρχει έξω από τα δικά μου σύνορα. Μια σειρήνα που μας καλεί γνα μας ξεναγήσει σε καινούργια θαύματα, χωρίς να έχει καμία όρεξη να μας κατασπαράξει ("Ο Άλλος υπάρχει, δεν τον συνάντησα. Ο Άλλος υπάρχει, τον ακολούθησα. Είναι ο τόπος του ιλίγγου, της εμφάνισης και της εξαφάνισης. Ακολούθησέ τον σαν σκιά, περίβαλλέ τον. Ο Άλλος είναι αυτό που μου επιτρέπει να μην επαναλαμβάνομαι επ' άπειρον"). medDeT* σημαίνει βοήθεια, που τη ζητάς από όλους τους μικρούς και μεγάλους θεούς των συμπτώσεων, των αποφάσεων, των θαυμάτων και των καταστροφών,  να είναι επιεικείς,να μην σε αφήσουν μόνο. Οι Στωικοί δεν ξέρω ποσα ακριβώς χιλιάδες χρόνια πριν προσπαθούν να πείσουν ότι ζούμε σε συμφωνία με τη θεία δύναμη, ότι ζούμε σε συμφωνία με αυτό το εκρηκτικά πολύπλοκο σύστημα δυνάμεων του σύμπαντος (από το DNA μεχρι τους γαλαξίες). Ένα ανεξέλεγκτο και σίγουρα ανεξήγητο σύμπαν, γεμάτο από μικρούς θεούς που υπάρχουν παντού έτοιμοι να σε βοηθήσουν, σαν να περπατάς στο κενό και κάτω από τα πόδια σου να μπαίνουνε στηρίγματα. Αρκεί να περπατήσεις...

Αρκετές από τις παραστάσεις του Μήνα Χορού προσφέρονται δωρεάν ή με αρκετά χαμηλό αντίτιμο για το κοινό. Πιστεύετε ότι η "κουλτούρα του δωρεάν και των προσφορών" που, δεδομένης και της κατάστασης, εξαπλώνεται σήμερα σε πολλά ενδιαφέροντα του σύγχρονου Έλληνα (από τις τέχνες μέχρι τις υπηρεσίες και τα καταναλωτικά αγαθά), μπορεί να αποβεί "επικίνδυνη" για τη διαμόρφωση καλλιτεχνικού κριτηρίου αλλά και για τους ίδιους τους καλλιτέχνες;
Δεν πιστεύω ότι η αξία ενος γεγονότος μετριέται με αντίτιμο. Η παράστασή μας έχει εισιτήριο (10Ε). Καταλαβαίνω οτι οι εποχές είναι δύσκολες και εννοείται ότι αν κάποιος θέλει να την μοιραστεί μαζί μας και δυσκολεύεται με το εισιτήριο, που δεν έχει στο μυαλό μας την έννοια του αντίτιμου αλλά της ενίσχυσης, τον προσκαλούμε με την ίδια όρεξη και χαρά. Για μας είναι σημαντικό να μπορούμε να καλύπτουμε τα έξοδα της παράστασης από τα εισιτήρια, γιατί όπως καταλαβαίνετε θα ήταν αστείο να μιλήσουμε για βιοπορισμό, μας απαλλάσσει από την υποχρέωση των χορηγιών και μας επιτρέπει να κινηθούμε ανεξάρτητα.

Η ακροβασία εντάχθηκε ως βασικό στοιχείο της ομάδας σας εσκεμμένα με στόχο την πρωτοτυπία σε σχέση με άλλα εγχώρια θεάματα χορού ή ήταν κάτι που προέκυψε πιο σταδιακά/τυχαία;
Η ομάδα προέκυψε το 2003 από την συνεργασία με τον Camilo Bentancor, άνθρωπο του τσίρκου, από την Αργεντινή. Μαζί ξεκινήσαμε πριν 10 χρόνια στον Κρατήρα. Ο Camilo έρχεται μαζί με όλη την αλήθεια της ακροβασίας -θα πέσω ή θα σταθώ- και την αποστολή της τέχνης του τσίρκο -θα κάνω τον άλλο να γελάσει, να τρομάξει και να μαγευτεί με ό,τι λίγο ή πολύ έχω (κάποιος είχε πει, δεν θυμάμαι ποιος: "τσίρκο είναι όταν η σκόνη γίνεται χρυσόσκονη").

Μέλη της ομάδας σας παραδίδετε σεμινάρια ακροβασίας ακόμα και σε αρχάριους. Ποιο είναι για εσάς το σημαντικότερο δέλεαρ που προσφέρει η ακροβασία ώστε να παρακινήσει κάποιον που δεν ασχολείται καν με τον χορό ή τη γυμναστική, να τη δοκιμάσει;
Έχει το παιδικό ρίσκο του παιχνιδιού!

Πηγή: monopoli.gr

2012-06-10

Συνέντευξη στη Χρυσούλα Παπαϊωάννου

Λεπτοκαμωμένη, όμορφη, αεράτη και με κορμοστασιά μπαλαρίνας. Η Πατρίσια Απέργη, ήδη από το παρουσιαστικό της, υποδηλώνει την σχέση της με την τέχνη του χορού. Όχι όμως, ως χορεύτρια, κι ας μαντεύει ένα τρίτο μάτι ότι αυτό το επάγγελμα ακολουθεί. Είναι μία από τις πιο ταλαντούχες νέες χορογράφους. Έχει συστήσει την ομάδα «Αερίτες» και πριν από δύο χρόνια η παράσταση «d.όπα!» εκπροσώπησε την Ελλάδα στην 14η Μπιενάλε Νέων Δημιουργών της Ευρώπης και της Μεσογείου στα Σκόπια. Ακολούθησε μια γερή περιοδεία στο εξωτερικό, με πολύ πρόσφατους σταθμούς την Αλβανία, και πριν από λίγες μέρες στην Θεσσαλονίκη. Και έπεται συνέχεια για την πετυχημένη παράσταση σε Βαρκελώνη, Λεψία, και αλλού. Αυτό τον καιρό προέχει και η προετοιμασίας της νέας δουλειάς της ομάδας. Τιτλοφορείται «era.Po.vera» και θα ανέβει τον Μάρτιο στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, που έχει αναλάβει και την παραγωγή. Όσο για τον τίτλο, ναι, παραπέμπει και σε μια «φτωχή εποχή», έκφραση που όχι μόνο ακούμε συνέχεια, αλλά τη ζούμε στο πετσί μας. Μια πραγματικότητα, που για τους χορογράφους ίσχυε...ανέκαθεν. Ας μας τα πει όμως, η ίδια.

Να ξεκινήσουμε με την καινούργια παράσταση, «po.Ve.ra»; Ο τίτλος, όπως συμβαίνει συνήθως στις δουλειές μας, έχει διττή έννοια. Υποδηλώνει τη φτωχή εποχή αλλά και την αληθινή. Θέλουμε να μελετήσουμε τις κινήσεις, τις δράσεις και τις αντιδράσεις στην πόλη των φτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων. Θα συνδέσουμε το δικό μας κινητικό κώδικα, που είναι ο σύγχρονος χορός, με το parkour, το street dance και το hip-hop, τα οποία προσπαθούν να υψώσουν την δική τους φωνή στην κοινωνία. Με λίγα λόγια, το έργο θα ασχολείται με την πόλη και τα ρεύματα που προκύπτουν από τη ζωή σ’ αυτή.

Ακούγοντας τον τίτλο, τουλάχιστον, στην πρώτη του εκδοχή-«φτωχή εποχή»-φαντάζεται κανείς μια παράσταση που καταθέτει μια κοινωνικό-πολιτική δήλωση. Πόσο πολιτική μπορεί να είναι μια παράσταση χορού, με την έννοια ότι είναι πιο δύσκολο να αποκωδικοποιηθούν τα νοήματα της σε σχέση με μια θεατρική παράσταση; Δεν αισθάνομαι ότι όσοι κάνουμε χορό βρισκόμαστε σε μια δική μας σφαίρα, από την οποία δεν μπορούμε να ξεφύγουμε. Δεν με ενδιαφέρει να κάνω καθαρά αυτοαναφορικά έργα για την ατέρμονη και αφόρητη μοναξιά του ανθρώπου. Είμαστε κοινωνικά όντα, παίρνουμε ερεθίσματα από την κοινωνία και αντιδράμε σ' αυτά. Δεν με αφορά το να περιγράφω καταστάσεις ή συγκεκριμένες συνθήκες, δηλαδή αυτό που ονομάζουμε «φέτα ζωής». Ούτε να κάνω μιμική, δηλαδή να περιγράφω μια κατάσταση με ρεαλισμό. Φυσικά θέλω το νόημα μιας παράστασης να είναι σαφές στο κοινό.

Η προηγούμενη παράσταση σας με το τίτλο «do.pa.» στηριζόταν στην ιδέα «φτιάξε στον δικό σου μετα-Αθηναίο». Πώς θα περιγράφατε τον σημερινό μετα-Αθηναίο; Ως έναν πολίτη της κρίσης; Ο μετα-Αθηναίος ζει μια αλλαγή και δεν ξέρουμε πού θα καταλήξει. Θέλω να ελπίζω ότι θα βγει και κάτι αισιόδοξο από την κρίση, ίσως αξιολογήσουμε την ουσία των πραγμάτων, τι αξίζει και τι όχι, τι έχει ανάγκη κανείς για να ζήσει. Δεν υπονοώ με αυτό ότι όλοι φταίμε για όσα συμβαίνουν ή ότι «μαζί τα φάγαμε». Είναι λίγοι και συγκεκριμένοι αυτοί που έχουν φέρει τη χώρα σ’ αυτή την κατάσταση και τώρα το «τσουνάμι» μας παίρνει όλους.

Σε μια εποχή, λοιπόν, που τα ταμεία είναι άδεια και το σύστημα των επιχορηγήσεων έχει «παγώσει», πώς μπορεί να δουλέψει και να προωθηθεί ένας νέος χορογράφος; Για την πλειονότητα του κόσμου στην Ελλάδα, η κρίση έφερε αλλαγές. Για τους ανθρώπους που ασχολούνται με τον χορό δεν συνέβη καμία αλλαγή. Τώρα δεν έχουμε τίποτα. Αλλά και πριν δεν είχαμε τίποτα. Δεν υπήρχαν κρατική υποστήριξη από θεσμούς, δομές, σωστή εκπαίδευση, προώθηση του «προϊόντος» στο εξωτερικό. Επομένως, δεν έχει νόημα να ισχυριστούμε ότι τραντάζεται το οικοδόμημα. Ως προς τις επιχορηγήσεις, θα σας πω το εξής: η δική μας ομάδα, οι «Αερίτες», είναι επιχορηγούμενη από το 2007 και παρόλο που επιχορηγούμαστε κάθε χρόνο, δεν έχουμε πάρει χρήματα από το 2008. Σκεφτείτε, επίσης, ότι και στην εποχή πριν από την κρίση το συνολικό ποσό της επιχορήγησης για όλο το χώρο του χορού στην Ελλάδα ήταν 500.000 ευρώ. Μία ομάδα δεν μπορεί να κάνει παραγωγή με 10.000, ούτε βέβαια, να στηρίξει μια περιοδεία. Όμως, για κάποιο περίεργο και παράδοξο λόγο, υπάρχουν πολλές αξιόλογες ομάδες χορού, παρά τις δυσκολίες. Επίσης, ισχύει ακόμα ένα παράδοξο: πρώτα αναγνωρίζονται έξω, και μετά εδώ.

Πώς εξηγείται, κατά τη γνώμη σας, αυτό το παράδοξο; Καταρχάς δεν νομίζω ότι είναι τυχαίο το γεγονός ότι πολλές ξένες διάσημες ομάδες έχουν, σχεδόν πάντα, στο δυναμικό τους έναν Έλληνα χορευτή. Ακριβώς επειδή δεν υπάρχει παιδεία ως προς το χορό, οι νέοι βρίσκουν τρόπους να φεύγουν στο εξωτερικό, είτε με υποτροφία, είτε κάνοντας παράλληλα άλλες δουλειές. Πιστεύω ότι είμαστε χορευτικό έθνος. Χρησιμοποιούμε τη γλώσσα του χορού. Δεν είναι τυχαίο, εξάλλου που έχουμε την παράδοση των πανηγυριών.

Πιστεύετε ότι τώρα που δεν υπάρχουν κρατικά λεφτά για τις τέχνες, οι καλλιτέχνες θα στραφούν σε άλλες πηγές χρηματοδότησης, όπως για παράδειγμα σε ιδιωτικές χορηγίες, όπως γίνεται στο εξωτερικό; Στο εξωτερικό οι ιδιώτες δίνουν λεφτά στην τέχνη γιατί έχουν φοροαπαλλαγές. Εδώ δεν υπάρχει ανάλογο κίνητρο. Υπάρχει βέβαια και η εμπορική τέχνη, που μιλάει μια άλλη «γλώσσα». Δε θέλω να ακούγομαι εστέτ. Για μένα ο σκοπός της τέχνης είναι να είναι ανοιχτή στο ευρύ κοινό, Δεν έχει νόημα η εσωστρέφεια. Άλλα πρέπει να «μιλά» και μια άλλου τύπου «γλώσσα», η οποία ενδεχομένως να μην είναι τόσο ευρείας κατανάλωσης ή η γλώσσα της διαφήμισης. Για αυτό καταλαβαίνω έναν ιδιώτη που επιλέγει να δώσει χρήματα σε κάτι πιο εύπεπτο παρά σε αυτό που ίσως χρειάζεται κάποιο είδος επεξεργασίας ή μια ιδιαίτερη παιδεία.

Εσείς νοιώθετε ποτέ ότι απευθύνεστε σε λίγους, σε μια ελίτ; Θέλω να πιστεύω ότι ο χορός είναι λαϊκή τέχνη. Η «dopa» που κάναμε μας έδωσε μια απάντηση στο τι είδους διάλογο μπορεί να ανοίξει ο χορός και πού απευθύνεται. Ο εφιάλτης μου είναι να θεωρήσω ότι η τέχνη μας είναι ελιτίστικη. Είναι αλήθεια ότι, για παράδειγμα, το μπαλέτο ξεκίνησε με αυτό το σκεπτικό στις βασιλικές αυλές, θεωρείτο εστέτ και απευθυνόταν σε συγκεκριμένη τάξη. Αλλά ούτε αυτό ισχύει σήμερα. Η τέχνη πρέπει να είναι λαϊκή, όχι λαϊκίστικη. Είναι σαφές ότι όλα είναι θέματα ευρύτερης παιδείας. Αν ο χορός «έμπαινε» με κάποιο τρόπο στα σχολεία, ο κόσμος θα ήταν πιο εξοικειωμένος. Πολλοί θεωρούν ότι ο σύγχρονος χορός είναι το λάτιν ή αυτά που βλέπουν στο MTV ή στα βιντεοκλίπ. Θα σας πω και ένα αντίστοιχο παράδειγμα από τον χώρο των εικαστικών. Πολλοί θεωρούν ότι η σύγχρονη τέχνη είναι κάποιοι άνθρωποι που πασαλείβουν πίνακες.

Tα reality τύπου «Dancing with the stars» πώς σας φαίνονται; Η τέχνη του χορού ωφελείται με οποιονδήποτε τρόπο από αυτά; Μια χαρά είναι για αυτό που προσφέρουν. Αλλά δεν κάνουν τέχνη. Από τη στιγμή όμως, που τέτοιες εκπομπές έχουν αποδοχή, ποια είμαι εγώ για να τις κρίνω;

Αν σας πρότειναν να συνεργαστείτε εκεί τί θα κάνατε; Μου το έχουν προτείνει και αρνήθηκα. Δεν με αντιπροσωπεύουν αυτές οι εκπομπές και δεν με εκφράζουν. Επίσης, δεν έχω γνώση αυτού του τομέα. Ούτε λάτιν κάνω, ούτε τζάζ, αλλά σύγχρονο χορό. Προσωπικά εκφράζομαι με έργα που έχουν αρχή μέση και τέλος και θέλουν να «πούνε» και πέντε πράγματα. Αυτό δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί από τον τηλεοπτικό χρόνο των δύο λεπτών. Δεν υποτιμώ τίποτα και κανέναν. Είναι μια άλλη δουλειά. Ενδεχομένως στο μέλλον να δεχόμουν να συμμετάσχω, αν κάτι με ιντρίγκαρε. Αυτή τη στιγμή, όμως, δεν το σκέφτομαι.

Το εξωτερικό το σκέφτεστε ως πιθανότητα; Πάντα υπάρχει στο μυαλό μου ως ιδέα. Είναι μεγάλο δέλεαρ, χωρίς να σημαίνει ότι είναι πιο εύκολα τα πράγματα εκεί. Απλώς εδώ δεν συμβαίνει...τίποτα. Από την άλλη πλευρά, μου αρέσει πολύ η Ελλάδα. Έχω φύγει αρκετά χρόνια έξω για σπουδές και για δουλειές με την ομάδα. Πάντα όμως, ήθελα να επιστρέφω. Αγαπώ πολύ την Αθήνα. Μου αρέσουν ακόμα και η βρωμιά της και το χάος της. Κάτι μου ...δίνουν. Σίγουρα βέβαια, υπάρχει και κάτι που μου...παίρνουν. Βέβαια, πλέον δεν είμαστε τόσο χαμογελαστός λαός. Βλέπω ανθρώπους σκυθρωπούς, κλειστούς, στοιχεία που δεν είναι του χαρακτήρα μας, αλλά μας προέκυψαν με όλα αυτά που συμβαίνουν. Το εξωτερικό προσφέρει πολλά καλά, ως προς τις δομές, αλλά έχει και μοναξιά.

Βαφτίσατε την ομάδα σας «Αερίτες», που την κρητική διάλεκτο σημαίνει αλεξιπτωτιστές. Νομίζω ότι το όνομα συνδέεται με αυτά που λέμε, αφού για να υπάρξεις σήμερα στον χώρο του χορού, μάλλον πρέπει να διαθέτεις στοιχεία αλεξιπτωτιστή. Συμφωνείτε; Με την μεταφορική έννοια, ναι. Αυτός που ασχολείται με το χορό στην Ελλάδα βρίσκεται συνεχώς σε ελεύθερη πτώση. Από την άλλη, έχει και την αδρεναλίνη της αυτή η κατάσταση. Θεωρώ όμως, τον εαυτό μου τυχερό που μπορώ να κάνω αυτό που αγαπώ. Αυτή η ισορροπία είναι ένας τρόπος επιβίωσης.

2012-03-07

Πηγή: topontiki.gr