Η Μαρίνα Μαυρογένη και η Ομάδα Α ΚΙΝ μπορεί να πειραματίζονται με τις παθογένειες του «αποτυχημένου» εαυτού και τις σαδομαζοχιστικές ηδονές που η αίσθηση της αποτυχίας προσφέρει στην μεταμοντέρνα ύπαρξη, ωστόσο οι δυο παραστάσεις τους «4» και «Η Χαρά της Αποτυχίας» κάθε άλλο παρά αποτυχημένες είναι. Ίσως συμβαίνει λίγες φορές στα Ελληνικά χορο-θεατρικά δρώμενα που δυο παραστάσεις με ελάχιστα σκηνικά υλικά και σε ενοποιημένη σκηνοθετική και χορογραφική ροή και αφήγηση, καταφέρνουν να μιλήσουν με αμεσότητα στο απύθμενο ασυνείδητο του θεατή, να παίξουν και να πειραματιστούν με τις πλευρές εκείνες που μπορούν να χαρακτηρισθούν τραυματικές και ψυχασθενικές, πλευρές που συναντάμε σε διαφορετικούς βαθμούς και εντάσεις σχεδόν σε όλους τους ανθρώπους του Δυτικού κόσμου. Η Μαρίνα Μαυρογένη, ως κύριος συντελεστής και των δυο παραστάσεων (χορογραφεί και σκηνοθετεί την πρώτη/δημιουργεί και ερμηνεύει ατομικά τη δεύτερη) και με εργαλείο το αστείρευτο χιούμορ της, χρησιμοποιεί όλες τις σωματικές και κιναισθητικές δυνατότητές της για να περάσει «καθαρά» συναισθήματα στο κοινό, εγχείρημα εξαιρετικά δύσκολο σε μια εποχή έντονης αμφιθυμίας και αμφισημίας. Στην «Χαρά της Αποτυχίας» δε, φέρνει εις πέρας ένα εξαιρετικά δύσκολο σόλο, ερμηνεύοντας μια έντονη προσωπικότητα που δεν ξέρει κανείς αν συμπαθεί, λυπάται, αποποιείται ή κουβαλά μέσα του/της.
Στο «4» η καλή συνεργασία της Μαυρογένη με τους τέσσερις ηθοποιούς γίνεται αντιληπτή από την άνεση και το απελευθερωμένο τους πνεύμα που διαχέονται στην ατμόσφαιρα. Η σύνθεση των κειμένων ανήκει στους τέσσερεις πρωταγωνιστές ενώ η σκηνοθεσία και η χορογραφία πραγματοποιήθηκαν από την Μαυρογένη. Τρεις γυναίκες και ένας άντρας βιώνοντας μια μεταιχμιακή κατάσταση ως κινούμενα φαντάσματα, μεταξύ του εδώ και του άλλου κόσμου, αναπολούν τα τραύματα που τους οδήγησαν στο φυσικό θάνατο ή την αυτοκτονία. Το ανθρώπινο περιπλέκεται με το ζωώδες, η πνευματικότητα με τον ένστικτο, ενώ το γκροτέσκο με το τραγικό στοιχείο συνοδεύουν χέρι χέρι τους μονολόγους και τους μεταξύ τους διαλόγους, καθώς τα διάφανα νοήματά τους μεταφέρονται με αμεσότητα στο κοινό. Όλα αυτά μαζί συμπλέκονται με τις χορογραφίες των performer που σωματοποιούν τον ανθρώπινο πόνο, το τραύμα, την έλλειψη επικοινωνίας και αγάπης, συμπυκνώνοντας τα προσωπικά βιώματα του καθένα. Ιστορίες τραγικές, μαρτυρίες συναισθηματικού κενού και αποξένωσης περιβεβλημένες από την τραγική ειρωνεία και την αστειότητα.
Τα γρυλίσματα ζώων τα οποία μιμούνται οι ηθοποιοί μας υπενθυμίζουν ότι δεν ξεφεύγουμε ποτέ από μια «φύση», που ωστόσο δεν υπάρχει a priori αλλά ανασύρεται από τις προσωπικές καταστάσεις που έχει βιώσει ο καθένας. Οι απαγγελίες στίχων από λαϊκά ελληνικά τραγούδια μας συνδέουν με την διαχρονική ελληνική πραγματικότητα και αντανακλούν το υπερφίαλο του πράγματος. Τα τέσσερα γκροτέσκα πλάσματα που βλέπουμε μέχρι και την τελευταία στιγμή αδυνατούν να αντιμετωπίσουν το κενό και τις πραγματικές αιτίες που τους έφεραν στο θάνατο. Βασανίζονται σε ένα διάκενο χρόνου ή σε έναν μη-χρόνο, από το φάντασμα της αποτυχίας τους και της ατέρμονης αναζήτησης νοήματος. Μας άρεσε πολύ που οι ηθοποιοί, αναλόγως με τις ιδιοσυγκρασίες τους, διαφοροποιήθηκαν ως προς την έμφαση που έδωσαν στο λόγο και στην κίνηση του σώματος. Απολαύσαμε την σέξι χορογραφία με τα πατιναρίσματα επάνω σε τακούνια της Αλεξάνδρας Μωραϊτη, την performance του Διονύση Τσουρεκά που μετουσίωνε την ανδρική εκδοχή της διπολικής διαταραχής, τους σκοτεινούς αναστοχαστικούς διαλόγους της Asta Steponaviciute και την οικεία, αδαή λαϊκότητα της Ελπίδας Τοπάλογλου. Οι τέσσερις performer ακόμα και μπροστά στο τέλμα του θανάτου παλεύουν για τα πρωτεία και η χορογραφία διαμορφώνει και διαμορφώνεται από αυτή την πάλη.
Η «Χαρά της Αποτυχίας» ήταν μια performance, με χορό, μουσικότητα και λόγο, που μας έκανε πραγματικά να αισιοδοξήσουμε για το μέλλον των παραστατικών τεχνών στη χώρα μας. Η Μαρίνα Μαυρογένη εμφανίζεται στον μικρό χώρο του ΚΕΤ ντυμένη στα μαύρα, με έναν μαύρο σκούφο που καλύπτει όλο το κρανίο της – ενδεχομένως ως ένα καυστικό σχόλιο για το επίθετό της. Ενσαρκώνει μια γκροτέσκα φιγούρα που μας κοιτά με βλοσυρό και εκκεντρικό βλέμμα. Πατινάρει, καμπουριάζει, χοροπηδά, παίζει με τις σκιές της, σκιαγραφώντας μια μοναχική κωμικο-τραγική ύπαρξη που χαρακτηρίζεται από έντονο ναρκισσισμό και έναν αγχωμένο ρομαντισμό. Οι πρωτότυπες χορογραφίες της μας ταξιδεύουν σε εικόνες, χορούς και μουσικές του Μεσαίωνα μέχρι και τα 90s και τη μουσική house.
Και εκεί που νομίζουμε ότι η performance έχει τελειώσει, το καλύτερο μας το κρατά για το τέλος. Μετά από ένα ξεκαρδιστικό ντελίριο και αφού τη χειροκροτήσουμε ζεστά, ανοίγει έναν αναστοχαστικό μονόλογο – που η ίδια «ασφαλώς» ονομάζει διάλογο – με το κοινό επιτυγχάνοντας μια ιδιόμορφη διάδραση και μια ταύτιση με το πρόσωπό της ή αναγνώριση άλλων προσώπων σε αυτήν. Ξεδιπλώνει μια μνησίκακη, ζηλόφθονη ιδιοσυγκρασία που αποζητά να ελέγχει τους άλλους αλλά ταυτόχρονα να μην ελέγχεται ποτέ. Μια σύγχρονη ψυχοσύνθεση που διαπνέεται από την εμμονή του ανικανοποίητου και τρέφεται από το φθόνο για τον άλλον, αλλά και από μια επίπλαστη και αυτοσυντηρούμενη ανικανότητα. Όπως και στο «4» οι τραυματικές αιτίες και όψεις που την ορίζουν, αν και με κάποιον τρόπο βρίσκονται πάντα εκεί, επικαλύπτονται από την κυριαρχία της αποτυχίας και έτσι ο μονόλογός της δεν γίνεται ουσιαστικά ποτέ διάλογος, ούτε καν με τον ίδιο τον εαυτό. Οι υποτιθέμενοι κριτικοί διάλογοι που ανοίγει με το κοινό επιστρέφουν πάλι σε εκείνη για να την εξυμνήσουν και μόνο. Και αυτό που αποκαλύπτεται στο τέλος είναι ένας υποκριτής, δίχως συμπόνια, εαυτός που ετεροπροσδιορίζεται διαρκώς. Ένας εαυτός ηδονισμένος από τη χαρά της αποτυχίας γιατί αυτή τον συγκροτεί. Η Μαυρογένη με αυτόν τον τρόπο αποδίδει τη σύγχρονη ναρκισσιστική διαταραχή μέσα από την εικόνα μιας «δήθεν» κοινωνικοποιημένης παρουσίας που ενεργοποιεί ένα επιτηδευμένο δράμα και πάμπολλα θεατρικά τεχνάσματα προς το εγώ και τους άλλους, χωρίς ποτέ να αυτοαναιρείται.
Ναταλία Κουτσούγερα
To «4» και «Η Χαρά της Αποτυχίας» από την ομάδα Α ΚΙΝ και την Μαρίνα Μαυρογένη παρουσιάστηκαν από τις 6 έως την 21η Φεβρουαρίου στον Πολυχώρο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων.