⬇ scroll down for english version

Απευθυνόμαστε στους εργαζομένους και εργαζόμενες στον πολιτισμό (τοπικώς και διεθνώς) και στο κοινό, καθώς επιθυμούμε να ανοίξουμε τη συζήτηση για την αδιαφάνεια στις πρακτικές προγραμματισμού των κρατικά χρηματοδοτούμενων πολιτιστικών ιδρυμάτων και των επιμελητικών τους πρακτικών. Είμαστε εργαζόμεν-οι/ες στο πεδίο του χορού στην Ελλάδα
-δραματουργοί, αρθρογράφοι, ερευνητές-τριες, θεωρητικοί, επιμελητές-τριες- και αποφασίσαμε να μοιραστούμε δημοσίως τις κοινές μας ανησυχίες και να αρθρώσουμε τη φωνή μας για το πώς βιώνουμε τη (δυσ)λειτουργία και τα συστημικά σφάλματα αυτού του πλαισίου.

Σε ένα μεταβαλλόμενο τοπίο, όπου οι έννοιες των συνθηκών εργασίας, της ηθικής, της πολιτικής, της επιτελεστικής και της επιμελητικής στροφής βρίσκονται στο επίκεντρο, πιστεύουμε ότι αυτή είναι η κατάλληλη χρονική στιγμή για να αναλάβουμε την ευθύνη μας να μιλήσουμε ανοιχτά. Οι επαγγελματικές μας ιδιότητες -δραματουργοί, αρθρογράφοι, ερευν-ητές/ήτριες, θεωρητικοί, επιμελ-ητές/ήτριες- βρίσκονται στην περιφέρεια, με την εργασία μας να είναι ως επί το πλείστον αόρατη. Παρόλο που συμμετέχουμε ενεργά στο πεδίο μας, αγωνιζόμαστε διαρκώς σε επισφαλείς συνθήκες. Επί του παρόντος, ολόκληρη η κοινότητα έχει να αντιμετωπίσει μια περικοπή επιχορηγήσεων της τάξης του 60% από την ελληνική κυβέρνηση, μια κατάσταση που επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την παρουσία μας στο πεδίο και μας αποδυναμώνει εργασιακά. Την ίδια στιγμή, η έντονη δράση από την πλευρά του Σωματείου Εργαζομένων στο Χώρο του Χορού (ΣΕ.ΧΩ.ΧΟ) και η ύπαρξη ενός ψηφίσματος προς το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού καταδεικνύει τα επείγοντα αιτήματα του κλάδου. Με αφορμή την ανανέωση της θητείας της καλλιτεχνικής διευθύντριας Κατερίνας Ευαγγελάτου στο Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου θα θέλαμε να θέσουμε ευρύτερα ερωτήματα σχετικά με τη διαφάνεια των κρατικά χρηματοδοτούμενων/δημόσιων πολιτιστικών φορέων και τις αντίστοιχες επιμελητικές πρακτικές τους.

Το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου δεν είναι μόνο το μεγαλύτερο φεστιβάλ παραστατικών τεχνών στην Ελλάδα, αλλά και το μακροβιότερο ιστορικά και σημαντικότερο φεστιβάλ που φιλοξενεί κάθε χρόνο ένα ευρύ φάσμα τοπικών και διεθνών παραγωγών. Λόγω της περιορισμένης ύπαρξης δημόσιων και ιδιωτικών χρηματοδοτήσεων στον τομέα του χορού, το Φεστιβάλ είναι μία από τις λίγες κρατικά χρηματοδοτούμενες πλατφόρμες που αναλαμβάνουν συμπαραγωγές έργων καλλιτεχνών της τοπικής κοινότητας, παρέχοντάς τους τη δυνατότητα να παρουσιάσουν και να συνεχίσουν τη δραστηριότητα τους σε περιόδους κοινωνικοπολιτικής αβεβαιότητας. Δυστυχώς, η παρούσα κατάσταση του Φεστιβάλ Αθηνών φαίνεται να είναι ένα σύμπτωμα της απουσίας (μακροπρόθεσμης) πολιτιστικής πολιτικής και ενός πλαισίου που θα επέτρεπε: α) μια συνεπή επιμελητική λογική απέναντι στο χορό και τη χορογραφία, β) τη βαθύτερη κατανόηση του εργασιακού πεδίου και, συνεπώς, τη δημιουργία ευκαιριών για επαγγελματίες του πεδίου με ρόλους διαφορετικούς από τη στερεοτυπική ταυτότητα του/της χορευτ-ή/τριας/χορογράφου, γ) την αμφισβήτηση των "ανοιχτών καλεσμάτων" ως εργαλείου για τη δημιουργία πλεονάσματος "προσφοράς" σε μια αγορά τέχνης που πριμοδοτεί την παραγωγή έργων, όταν δεν υπάρχει σχεδόν καμία διαφάνεια στην αξιολόγηση τους, κανένα συγκεκριμένο επιμελητικό πλαίσιο ή θεματική στην οποία θα μπορούσαν να ανταποκριθούν οι καλλιτέχνες. Είναι αναγκαία, επομένως, η αποσαφήνιση του ρόλου του/της επιμελητ-ή/τριας και του τρόπου επιλογής αυτού του προσώπου.

Από το 2016, μετά την απομάκρυνση του Jan Fabre από την καλλιτεχνική διεύθυνση ως "persona non grata", το Φεστιβάλ Αθηνών βρίσκεται σε ένα συνεχές καθεστώς έκτακτης ανάγκης- οι διευθυντ-ές/τριες έρχονται και παρέρχονται, ο τομέας του χορού ενδυναμώνεται περιστασιακά ενώ οι μακροπολιτικές είναι απούσες, γεγονός που οδηγεί σε μια συνεχή αναδιαμόρφωση των προτεραιοτήτων, των πρακτικών και των συνθηκών εργασίας. Τα παραπάνω απαιτούν να κατανοήσουμε τόσο τον ρόλο του/της καλλιτεχνικού διευθυντ-ή/τριας όσο και αυτόν της ομάδας συμβούλων ως προσώπων-κλειδιά στη διαμόρφωση συνεκτικών πολιτιστικών πολιτικών πέρα από τον προγραμματισμό των παραστάσεων του Φεστιβάλ. Ζητάμε να διερευνηθεί η διαδικασία διορισμού σε τέτοιες κρίσιμες θέσεις-κλειδιά, ενώ παράλληλα επιθυμούμε να προσκαλέσουμε μια συνάντηση που θα επανεξετάσει και θα σκιαγραφήσει εκ νέου τον ρόλο του/της επιμελητ-ής/τριας και την έννοια της επιμέλειας, με επίκεντρο το χορό και τις παραστατικές τέχνες. Αναρωτιόμαστε, γιατί ο διορισμός της καλλιτεχνικής διευθύντριας και της ομάδας των συμβούλων της στο Φεστιβάλ Αθηνών δεν ακολουθεί διαφανείς διαδικασίες; Η παρούσα κατάσταση απαιτεί να κατανοήσουμε ότι πρόκειται για κάτι πιο σύνθετο από την επιλογή ενός προσώπου κατάλληλου για "τη δουλειά". Απαιτεί να συζητήσουμε για τα συστημικά κενά και τη διαιώνιση μιας ελλειμματικής θεσμικής πολιτικής απέναντι στην κοινότητα των εργαζομένων στον πολιτισμό στον τομέα του χορού.

Η σύγχρονη επιμέλεια στον τομέα των παραστατικών τεχνών δεν περιορίζεται στην επιλογή παραστάσεων, αλλά έχει επεκταθεί σε διαλεκτικές, εκπαιδευτικές, κριτικές συναντήσεις και σε μια πληθώρα διαφορετικών μορφών και μέσων για να συνδέσει τις διάφορες υπάρχουσες πρακτικές στο πεδίο μας που θα μπορούσαν να προταθούν πέρα από την καλλιτεχνική παραγωγή. Το γεγονός ότι το Φεστιβάλ επιλέγει τον όρο «σύμβουλος» αντί του «επιμελ-ητής/ήτρια», για να περιγράψει τις αρμοδιότητες του προσώπου που αναλαμβάνει τον προγραμματισμό στον χορό, μας οδηγεί να ξανασκεφτούμε και να επαναξιολογήσουμε τόσο τις διαδικασίες επιλογής του προσώπου στη θέση του/της «συμβούλου» όσο και το δημόσιο χαρακτήρα της θέσης αυτής. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ συμβούλου, προγραμματιστ-ή/τριας και επιμελητ-ή/τριας; Ποιες επιμελητικές στρατηγικές μπορούμε να επινοήσουμε και να προτείνουμε; Πώς μπορούμε να κάνουμε στροφή προς ένα νέο παράδειγμα; Θα μας ενδιαφέρε να επικεντρωθούμε στην καλλιέργεια δίκαιων πρακτικών;

Θεωρούμε ότι το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου ως θεσμός που χρηματοδοτείται από το κράτος πρέπει να είναι ένα πεδίο πολιτιστικών, κοινωνικών και πολιτικών συζητήσεων για το δημόσιο χαρακτήρα και το ρόλο του. Πιστεύουμε ότι οι θολές πρακτικές που αφορούν τις διαδικασίες επιλογής αλλά και το συνολικό πλαίσιο λειτουργίας των κρατικά χρηματοδοτούμενων θεσμών, συμβάλλουν στην απαξίωση του επαγγελματικού χώρου του χορού και μεγεθύνουν τις επισφαλείς συνθήκες εργασίας και διαβίωσης όλων των εμπλεκόμενων. Ταυτόχρονα, μια ευρύτερη συστημική αποτυχία, αντί να γίνεται δημόσια, κατακερματίζεται σε ένα άτυπο, αποδιοργανωμένο «κουβεντολόι» χωρίς αξιώσεις.

Ζητάμε από την καλλιτεχνική κοινότητα και το εργατικό δυναμικό των δημόσιων φορέων να υποστηρίξουν και να συμμετάσχουν σε μια επί ίσοις όροις συζήτηση, ανοιχτή σε όλους/ες. Ως εκ τούτου, θα θέλαμε να αναζητήσουμε τρόπους και δράσεις που θα αγκαλιάσουν μια πολλαπλότητα φωνών και να προσκαλέσουμε όλους-ες να επανεξετάσουμε συλλογικά πώς θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε έναν δημόσιο διάλογο χωρίς αποκλεισμούς. Και τέλος, αναρωτιόμαστε: Πόσο χρόνο είμαστε διατεθειμέν-οι/ες να αφιερώσουμε για να αλλάξουμε τις συνθήκες και την ηθική του πεδίου στο οποίο εργαζόμαστε; Πώς θα μπορούσαμε να βρούμε χρόνο μέσα στις επισφαλείς συνθήκες που επικρατούν για να δούμε πέρα από τα μικρο-καλλιτεχνικά μας σύμπαντα και να εστιάσουμε στο μακρο-κοινωνικοοικονομικό και πολιτικό σύμπαν στο οποίο δραστηριοποιούμαστε;

Ας ανοίξουμε μια δημόσια συζήτηση.

OPEN LETTER
Why don’t we talk about dance curating practices in Greece?
The case of Athens & Epidaurus Festival

In the interest of the professionals of the cultural field (locally/ internationally) and audiences, we wish to open up a discussion about the obscure programming and the transparency of state-funded cultural institutions and curatorial practices. We are cultural workers within the Greek dance field -dramaturgs, writers, researchers, theorists, curators- and have come together to share our common concerns and to raise our voices in how we experience the (dis)function and systemic faults of this context.

In a shifting landscape, where the notions of working conditions, ethics, politics, performing and curatorial turn are at the core, we believe that this is the momentum to carry out our responsibility to speak openly. Our positions -dramaturgs, writers, researchers, theorists, curators- stand on the periphery with our labour being mostly invisible. Although we are actively involved in our field, we constantly struggle in precarious conditions. Currently, we need to confront a fund cut of 60% from the Greek government, a situation that highly affects our presence within our field and weakens our working status. Αt the same time, the strong action on the side of the Dancer’s Union of Greece (ΣΕΧΩΧΟ) and the existence of a petition towards the Greek Ministry of Culture demonstrates the urgencies that all the sector has to deal with. On the occasion of the tenure renewal of the artistic director Katerina Evangelatos of Athens & Epidaurus Festival we would like to pose broader questions regarding the transparency of state funded/public cultural institutions and their relevant curatorial practices.

The Athens & Epidaurus Festival is not only the biggest performing arts festival in Greece but also the most historic and prestigious festival that hosts every year a wide range of local and international productions. Due to the limited existence of public and private fundings in the dance field, the Festival is one of the few state funded platforms that co-produces works of local artists and allows them to present and to sustain their work in times of socio-political turmoil. Unfortunately, the current case of the Athens Festival is only a symptom of the absence of (long term) cultural policy and a framework that will allow: a) a more sustainable curatorial logic towards dance and choreography, b) a deeper understanding of the working field and thus the creation of opportunities for professionals with roles other than the stereotypical dancer/choreographer identity, c) the questioning of "open calls" as a tool to create a surplus of "supply" in a project-based art market, when there is barely any transparency regarding the selection of the projects, any concrete curatorial frame or thematic that artists could respond to. It demands, therefore, a clarification of the role of the curator and of the way this person is selected.

Since 2016, after Jan Fabre was ousted from the artistic direction as "persona non grata," the Athens Festival is in a constant regime of emergency; directors come and go, the dance field is occasionally empowered, macro policies are nonetheless absent, which results to a constant re-configuration of priorities, practices and working conditions. The above requires that we understand both the role of the artistic director and that of the team of advisors as key figures in the formulation of consistent cultural policies beyond the programming of shows for the Festival. Thus, we call for an investigation of the way people are appointed in such crucial key role

positions, while also planning a coming together that will rethink and outline anew the role of the curator and the notion of curation, focusing on dance and the performing arts. We wonder, how transparent is the appointment of the artistic director and her team of advisors in the Athens Festival? The situation requires that we understand that this is more than selecting a person who will do "the work." The current situation requires that we finally discuss the systemic faults and the perpetuation of an institutional lack towards the community of cultural workers in the dance field.

Contemporary curation within the performing arts field is not limited to the selection of performances but has been expanded to discursive, educational, critical encounters and a multiplicity of divergent formats and mediums to connect the various existing practices in our sector that could be proposed not only from the side of artists. The fact that the festival chooses the term ‘advisor’ for the one who is in charge of the programming of dance, instead of the term ‘curator’, leads us to re-think and re-evaluate not only the procedures upon which the "advisor" is selected, but also the public feature of this role. What is the difference between advisor, programmer and curator? What curatorial strategies can we devise and propose? How can we make a shift towards a new paradigm? Do we care about cultivating fair practices?

We believe that Athens & Epidaurus Festival as a state funded institution should become a terrain of cultural, social and political discussions as to its public character and role. We believe that obscure practices concerning selection processes but also the overall working frame of state funded institutions, contribute to the trivialisation of the professional dance field and magnify precarious working and living conditions for all agents involved. At the same time, they turn a wider systemic failure, which should be addressed publicly, into a micro-discussion that stays informal and hence disempowered.

We ask the artistic community and the taskforce of public institutions to support and participate in a conversation that will be accessible and open to all. Hence, we would like to search for modes and actions that would embrace a multiplicity of voices and invite everyone to rethink how can we create an inclusive public discourse.And lastly, we ask ourselves: How much time are we willing to give back to change the conditions and the ethics of the field we are working in? How can we still find time in our precarious conditions to see beyond our micro artistic universes and focus on the macro socio economic and political universe we are operating in?

Let’s turn this into a public discussion.